Günümüzde, toplumsal medya platformlarının kullanıcı datalarını toplaması ve bunları kullanması konusu sık sık lisana getiriliyor.
Özellikle büyük platformlar, reklamcılık ve şahsileştirilmiş içerik sunma gayesiyle geniş kapsamlı bilgi toplama süreçleri gerçekleştiriyor.
Bu uygulamaların, kullanıcı kapalılığı ve bilgi muhafazası hususlarında da sık sık eleştirildiğini görüyoruz.
Son yıllarda, bilhassa Facebook ferdî dataların berbata kullanımı ve zımnilik ihlalleri nedeniyle önemli tenkitlere maruz kaldı.
Hem Google Play Store’da hem de App Store’da datalarınızı toplayıp, çeşitli maksatlar için kullanan binlerce var.
Üstelik en çok bilgiyi, ekseriyetle kullanıcıların en fazla kullandığı uygulamalar topluyor.
En çok fiyatsız uygulamalar bilgi topluyor
ücretsiz uygulamaların bilgi toplama mümkünlüğü, fiyatlı uygulamalara nazaran 7 kat daha fazla.
Aynı vakitte tanınan uygulamalar, pek fazla bilinmeyen uygulamalara nazaran 6 kat daha çok bilgi topluyor.
Hangi datalar toplanıyor
Şirketlerin toplayabileceği bilgi çeşitleri; isminiz, doğum tarihiniz ve e-posta adresiniz olabileceği üzere; evcil hayvanlarınız, hobileriniz, boyunuz, kilonuz ve hatta neler yapmaktan hoşlandığınız üzere daha ayrıntılı da olabiliyor.
Platformlar, bu dataları çoğunlukla hedeflenen reklamcılık faaliyetleri için kullanıyor.
En fazla data toplayan uygulamalar
Mesajlaşma ve imajlı arama kategorisinde en fazla bilgiyi Facebook Messenger topluyor. Bu kategoride en az bilgi toplayan uygulama ise Cisco Webex Meetings.
Sosyal medya uygulamaları ortasında da bilgi rekoru tekrar Facebook’a ilişkin. Koronavirüs devrinin tanınan sesli konuşma uygulaması Clubhouse ise en az data toplayan toplumsal medya uygulamalarından biri.
Ödeme sistemleri ortasında en fazla bilgiyi PayPal topluyor. En az bilgi ise MoneyGram’da depolanıyor.
Video izleme siteleri ortasında en fazla data, Google’ın tanınan uygulaması YouTube’da toplanıyor.
İnternetten alışverişte Amazon en çok datayı depolarken, Etsy listenin sonunda yer alıyor.
iOS’ta en çok datayı YouTube ve TikTok topluyor
iOS’ta yapılan araştırmaya nazaran 14 ağ kontağı ile YouTube ve TikTok, en çok kullanıcı verisi toplayan toplumsal medya platformlarının başında geliyor.
YouTube, kullanıcıların çevrimiçi arama geçmişi ve pozisyonu üzere ferdî datalarını izliyor ve bu bilgileri şahsileştirilmiş reklamlar için kullanıyor.
TikTok ise çerezler yardımıyla kullanıcıların tarama geçmişleri hakkında bilgi topluyor ve bu bilgileri reklam şirketlerine gönderiyor.
TikTok, daha öncesinde de kimi ferdî kullanıcı bilgilerini Çin’de bulunan sunuculara ilettiği tezleri nedeniyle tartışılmıştı.
Android’de tepede Meta uygulamaları var
Incogni’nin bir araştırmasına nazaran, Android ekosisteminde en fazla datayı Meta’ya bağlı Facebook, Messenger ve Instagram üzere uygulamalar topluyor.
Nelere dikkat etmeniz gerekiyor
İndirmeden evvel her uygulamanın topladığı bilgileri araştırın
Bir uygulamayı yüklemeden yahut güncellemeden evvel uygulama müsaadelerini gözden geçirin. Kimi uygulamalar kameranıza, mikrofonunuza, pozisyonunuza, şahıslarınıza yahut öteki hassas bilgilerinize erişim isteyebilir. Gereksiz yahut uygulamanın fonksiyonelliğini ihlal ettiğini düşünüyorsanız bu müsaadeleri reddetmeyi yahut iptal etmeyi seçebilirsiniz.
Çevrimiçi gezinirken yahut alışveriş yaparken VPN kullanın. VPN (sanal özel ağ), internet trafiğinizi şifreler ve IP adresinizi gizleyerek üçüncü taraf şirketlerin çevrimiçi aktifliğinizi izlemesini ve bilgilerinizi toplamasını zorlaştırır.
Önbelleğinizi ve çerezlerinizi sistemli olarak temizleyin. Önbellek ve çerezler, tarama geçmişiniz, tercihleriniz ve oturum açma detaylarınız hakkında bilgi depolayan belgelerdir.
Ayrıca reklam verenler ve izleyiciler tarafından çevrimiçi davranışınızı izlemek ve sizi reklamlarla hedeflemek için de çerezleri kullanılabilirler. Önbelleğinizi ve çerezlerinizi tarayıcı ayarlarınızdan temizleyebilir yahut bunları saklamayan özel bir tarama modunu kullanabilirsiniz.
Kişiselleştirilmiş reklamları ve data paylaşımını devre dışı bırakın. Birtakım uygulamalar ve web siteleri size şahsileştirilmiş reklamları ve üçüncü taraf şirketlerle bilgi paylaşımını devre dışı bırakma seçeneği sunabilir.
Bu, sizi reklamlarla hedeflemek için toplanan ve kullanılan bilgi ölçüsünü azaltabilir. Bu seçenekleri çoklukla uygulama yahut web sitesi ayarlarında, kapalılık siyasetinde yahut hizmet şartlarında bulabilirsiniz.
Uygulamaların sizi takip etmesini nasıl engellersiniz
iPhone’larda istediğiniz vakit uygulamanın hareketlerinizi takip etmesine müsaade verebilir yahut verdiğiniz müsaadesi geri alabilirsiniz.
Gizlilik ayarlarına giderek hareketlerinizi takip etmek isteyen uygulamaların listesini görebilirsiniz.
Ayarlar > Saklılık ve Güvenlik > Takip Etme’ye gidin.
Belirli bir uygulama için takip müsaadesini kapatmak yahut açmak üzere dokunun. Dilerseniz bu özelliği büsbütün kapatabilirsiniz.
Android telefonlarda ise uygulamalara verdiğiniz müsaadeleri kapatabilirsiniz. Bunun için şu adımları izleyin:
Ayarlar uygulamasını açın. Uygulamalar’a dokunun.
Değiştirmek istediğiniz uygulamaya dokunun. Uygulamayı bulamıyorsanız Tüm uygulamaları göster’e dokunun.
Ardından uygulamanızı seçin. İzinler’e dokunun.
Uygulama için rastgele bir müsaadesi onayladıysanız yahut reddettiyseniz burada görebilirsiniz.
Bir müsaade ayarını değiştirmek için müsaadeye dokunun, akabinde Müsaade ver yahut Müsaade verme’yi seçin.
Yorumlar kapalı.