‘Asrın felaketi’ olarak isimlendirilen 6 Şubat Kahramanmaraş depremlerinin yıl dönümü öncesinde İTÜ Maden Fakültesi Sismoloji ve Jeofizik Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tuncay Taymaz‘ın da ortalarında bulunduğu akademisyenler, fay sınırları ile ilgili akademik çalışma yaptı.
Çalışmalar, milletlerarası mecmualarda ‘2023 Mw 7.8 ve Mw 7.6 Kahramanmaraş Zelzele Dizisinden Kuvvetli Yer Hareketinin Özellikleri’ ve ‘2023 Kahramanmaraş Türkiye Zelzele İkilisinin Süratli Yırtılmayla Tetiklenmesi ve Basamaklı Fay Kırılma Mekanizmaları’ başlıkları ile yayımlandı. Çalışmalarda hem Kahramanmaraş depremlerinin yaşandığı fay çizgisinin durumu hem de Türkiye‘deki faylara tesiri yer aldı.
‘1-2 YIL KADAR DAHA BÖLGEDE 5.5’TEN BÜYÜK ZELZELELER OLACAK’
Prof. Dr. Taymaz, yaptıkları araştırmayı anlattı. “6 Şubat 2023 Kahramanmaraş sarsıntıları, ulusumuzun, milletimizin, vatanımızın ve dünyanın yaşadığı en büyük kıtasal ölçekteki zelzele çiftlerinden bir tanesi” diyen Prof. Dr. Taymaz, “Bu halde tarihe geçmiş bir sarsıntı. Benim kendi hesaplamalarıma nazaran, birinci zelzelenin büyüklüğü 7.96; ikinci zelzelenin büyüklüğü 7.8. Bunu bilhassa vurgulamak istiyorum; sismoloji ve zelzele kaynak sismolojisi konusunda uzman bir akademisyen olarak 40 yıllık bilgi, birikimimle ve dünyanın ulaşabildiği teknoloji, bilimin gelişimi ile paralel olarak bilgisayar teknolojisiyle bir arada elde ettiğimiz muhteşem güçlü bilgisayarla yapılan modellemeler sonucu elde edilen magnitüd budur” diye konuştu.
Bölgedeki artçılara ait de Prof. Dr. Taymaz, “Tabii ki şimdi artçılar bitmedi. 1-2 yıl kadar daha bu bölgede 5.5’ten büyük sarsıntılar olacak” dedi.
‘6.5-7 BÜYÜKLÜĞÜNDE SARSINTI OLUŞABİLECEK POTANSİYELE SAHİP’
Fay sınırlarıyla ilgili yaptığı incelemeleri de paylaşan Prof. Dr. Taymaz, “Kahramanmaraş sarsıntısının bıraktığı noktadan itibaren, Doğanyol-Sivrice sarsıntısının ucundan Karlıova’ya kadar giden kısımda, Sivrice, Palu, Bingöl, Hazar ortasındaki olan kesim ve oradan Karlıova’ya kadar olan kısım kırılmadı. Buralarda 6.5, 7 büyüklüğünde zelzele oluşabilecek potansiyele sahip. Geçmişte, tarihte datalar var. Karlıova’dan Yedisu’ya kadar var. Yedisu’dan Erzincan’a, Reşadiye’ye kadar uzanan o bölgede kırılmayan kesitler var. Bunlar, daima 7’lik zelzele lakin en son 13, 15 Mart 1992 Erzincan sarsıntısından sonra hem 13 Mart’ta ana şok hem 15’inde Pülümür, Ovacık fayına yanlışsız, Tercan’dan itibaren güney bölümü kırılmıştı. O iki kısım kırılmadı ancak o iki kırık modülünü fay sistemini bütüncül olarak birleştirecek olursak; bu 2 zelzelede Sürgü fayı ile Doğanşehir fayının Malatya -Ovacık ortasındaki birleşen fay kolu ile Pülümür’e kadar olan kısmında sarsıntı üretmeyen, uç kısımlarında gerilim transferi var” dedi.
’30-40 YIL EVVELKİ KIRILAN DÖNGÜLERİNİ TAMAMLADILAR’
Prof. Dr. Taymaz, “Oralarda yönelimler daima küçük sarsıntılar; daima 5,5. Bir sismolog olarak 6’dan büyük zelzeleleri daha çok ciddiye alıyorum lakin ülkemizde 5,5 de yıkımlara sebebiyet veriyor. O bölgeler kırılmadı. Malatya, Ovacık fayı bunlar büyük fay. Her biri 100 kilometrenin üzerinde. Bunların her biri, 1 tane 1999 Gölcük zelzelesi üretecek potansiyele sahip. O ikisi kırılmadı lakin Erzincan Ovası’ndan itibaren Kuzey Anadolu Fayı’nın bütün coğrafya üzerinde Ladik, Havza, Tokat, Yozgat, Çankırı, Bolu, Düzce’ye kadar gelen kısımda da kırılmayan bölümler var. Bunlar, 30-40 yıl evvelki kırılan döngülerini tamamladı. Bu işin büsbütün Kuzey Anadolu Fayı kısmı” diye konuştu.
‘BÜYÜK ZELZELELER OLACAK’
Lübran, İsrail ve Filistin bölgesindeki fayın da kırılmadığını belirten Prof. Dr. Taymaz, “Doğu Anadolu Fayı’nın devamında bakacak olursak; Hatay Samandağ’dan itibaren Ölüdeniz Fayı’ndan Kızıldeniz’e kadar olan bölgede kırılmayan fay, bir sonraki 7, 7,5 büyüklükteki sarsıntı Lübnan’da, Filistin’de, İsrail’de olacak; o bölgeyi yıpratacak. Kıbrıs etkilenecek, büyük tsunamiler olacak. Zira en son 1890’lı yıllarda ya da 1870’te olmuştu. Onları da çalıştık. Hem zelzelesi hem tsunamisini modelledik” değerlendirmesinde bulundu.
Kuzey Anadolu Fayı gibi Doğu Anadolu Fayı‘nın da güneye gerçek hareket halinde olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Taymaz, “Akabe Körfezi’nden Kızıldeniz’e kadar bu sarsıntıları önümüzdeki 30 yıl içinde göreceğiz ancak öte yandan Karlıova’dan itibaren Erzurum, Şenkaya, Küçük Kafkasya’ya kadar o bölgedeki kırılmayan Kuzeydoğu Anadolu Fay Zonu’muz da var; oralarda da sarsıntılar var. Narman, Şenkaya, Çaldıran üzere büyük sarsıntılar üretildi ve bunlar da 70’li yıllardan günümüze kadar şimdi daha o beklenen büyük sarsıntıları oluşturmadılar” diye konuştu.
Yorumlar kapalı.