Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), yılın birinci Enflasyon Raporu kapsamında yeni hususların yüksek detay seviyesinde geniş kapsamlı olarak değerlendirildiği 8 “Kutu” yayınladı.
“Miktarsal Sıkılaştırma Adımları Üzerine Bir Değerlendirme” başlıklı 1.1 nolu kutuda, TCMB’nin, dezenflasyonun en kısa müddette tesisi, enflasyon beklentilerinin çıpalanması ve fiyatlama davranışlarındaki bozulmanın denetim altına alınması için 2023’ün ikinci yarısında nakdî sıkılaştırma sürecine başladığı anımsatıldı.
BİR TRİLYON LİRA STERİLİZE EDİLDİ
Kur Muhafazalı Mevduat kur farkı ödemeleri ve TL karşılığı döviz süreçleri nedeniyle 2023’ün ikinci yarısından itibaren kimi devirlerde sistemde TL likidite fazlası oluştuğu ve TCMB’nin Açık Piyasa İşlemleri’nde net borç alan pozisyonuna geçtiği belirtilen tahlilde şu bilgiler verildi:
“TCMB, piyasada oluşabilecek likiditenin sterilizasyonu için birçok siyaset aracına sahiptir. Gerçekten oluşan likidite fazlası, mali transfer sisteminin aktifliğini artırmak için çeşitli araçlarla sterilize edilmiştir. Bu çerçevede 2023’ün temmuz, eylül ve kasım aylarında miktarsal sıkılaştırma kapsamında yapılan mecburî karşılık oran artışları ile sistemden toplam 1 trilyon lira sterilize edilmiştir. Sistemin fonlama muhtaçlığı, mecburî karşılık oranlarının artırılması öncesinde Temmuz 2023 ortasında 926 milyar lira iken, 21 Aralık 2023 prestijiyle 1,269 trilyon liraya gelmiştir.
ZORUNLU KARŞILIK ATAĞI NASIL ETKİLEDİ?
Zorunlu karşılıklara ait atılan miktarsal sıkılaştırma adımlarının akabinde TCMB, 21 Aralık 2023’te yaptığı duyuru sonrasında nakdî transfer sisteminin güçlendirilmesi gayesiyle kullanılan sterilizasyon araçlarının çeşitliliği artırılarak TL depo alım ihaleleri düzenlemeye başlamıştır. TCMB, 30 Ocak 2024 tarihli duyurusu kapsamında zarurî karşılık uygulamasına ait yaptığı düzenlemelerle miktarsal sıkılaştırma sürecine devam etmiştir. Kur muhafazalı hesaplar için mecburî karşılık oranları indirilirken, döviz cinsi hesaplar için TL cinsinden tesis edilen ek zarurî karşılık oranında artışa gidilerek yapılan uygulama değişikliğinin net tesiri 125,8 milyar lira sıkılaşma tarafında olmuştur.”
32 MİLYAR LİRALIK LİKİDİTE ÇEKİLDİ
Analizde, TCMB’nin 22 Aralık 2023’ten itibaren sistemdeki fazla likiditeyi, gecelik vadenin dışında düzenlediği 1 ve 2 hafta vadeli TL depo alım ihaleleri ile sterilize ettiği, bu tarihten itibaren sistemdeki süreksiz fazla likiditenin düşmesiyle birlikte depo ihaleleri ile çekilen meblağın da gerileme kaydederek 25 Ocak 2024 prestijiyle 32 milyar lira seviyesine geldiği bildirildi.
