Kahramanmaraş başta olmak üzere 11 ili etkileyen 6 Şubat sarsıntılarının yıl dönümünde Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Zelzele Araştırma Enstitüsü’nde kıymetlendirme toplantısı düzenlendi. KRDAE Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener’in başkanlığında, 6 Şubat’taki sarsıntıların akabinde bölgedeki hareketliliğin değerlendirildiği toplantıya, Bölgesel Deprem-Tsunami İzleme ve Kıymetlendirme Merkezi Müdürü Doç. Dr. Doğan Kalafat ile KRDAE Müdür Yardımcısı Dr. Öğr. Üyesi Tülay Kaya Eken katıldı. Toplantıda 11 ili etkileyen sarsıntının akabinde geçen bir yıllık gelişmeler anlatılırken, beklenen İstanbul Zelzelesi hakkında da bilgiler verildi.
123 YILDA OLAN ZELZELE 1 YILDA OLDU
6 Şubat sarsıntılarında ve Türkiye’deki tüm zelzelelerde hayatını kaybedenlerin yakınlarına baş sıhhati dileyerek kelamlarına başlayan Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Zelzele Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener, “1900 yılından 6 Şubat sarsıntılarından bir gün öncesine kadar olan 4’ten büyük zelzele sayısı 672. Yeniden bu bölgede 1900 yılından 6 Şubat tarihine kadar olan zelzele toplam sayısına baktığınız vakit bu sayıda yaklaşık 40 bin civarında olduğunu görüyorsunuz. 6 Şubat sarsıntılarından bugüne kadar geçen müddette yalnızca bu bölgede 670 tane sarsıntı meydana geldi. Yani 123 yılda olan sarsıntı sayısını 6 Şubat sarsıntılarından sonra kaydettik. Münasebetiyle ne kadar büyük bir afetle karşı karşıya olduğumuzu görüyorsunuz” dedi.
“GÜNLÜK 50 CİVARINDA SARSINTIMIZ VAR”
Deprem bölgesinde sismik aktivitelerin bir müddet daha devam edebileceğinin altını çizen Haluk Özener, “Bölgede 6 Şubattan itibaren haftalık 4 bin zelzele; artçı sarsıntı sayısı bugün geldiğimiz noktada 300-350 civarına düşüyor. Yani günlük 50 civarında sarsıntımız var. Bu sarsıntılar bir mühlet daha devam edecek. 48 tane 5 ile 5.9 ortasında, 3 tanede 6 ile 6.9 ortasında artçı şokumuz, sarsıntımız var” sözlerini kullandı.
“HER FAY TIPKI SÜRATTE GÜÇ BİRİKTİRMİYOR”
Türkiye genelindeki fay çizgisi ve sarsıntı istatistikleri hakkında bilgiler de veren Prof. Dr. Özener, “Ülkemizde MTA’nın canlı fay haritasına nazaran 500’ün üzerinde, 5 buçuk üzeri zelzele üretebilecek canlı fay var. Artık, faylar zelzele üretebilecek lakin her fay tıpkı, her uzunluktaki fay birebir müddette mi sarsıntı üretiyor. Yani bir fayın 7 buçukluk sarsıntı üreteceğini söylemek tek başına gerçek lakin tam bir bilgi değil. Ülkemizdeki yer kabuğu, yer değiştirme suratlarını görüyorsunuz. Bu suratlar her yerde tıpkı değil, Türkiye’nin her yerinde tıpkı değil. Ege’ye baktığımız vakit yıllık 3 buçuk – 4 santimlik suratlar varken, Anadolu plakasına, Anadolu’nun ortalama suratı yıllık 2- 2 buçuk santim, Doğu-Güneydoğu’ya gittiğiniz vakit 5-7 milimetrelik yıllık suratlar veriyor. Her fay tıpkı süratte güç biriktirmiyor. Münasebetiyle zelzele tekrarlama aralıkları da birebir değil. Yani bir fayın 7 buçuk büyüklüğünde bir sarsıntı üretebileceğini söylemek, o fayın uzunluğuna bakarak yanlışsız olabilir. Lakin son zelzeleden bu yana geçen mühlet artı o fayın ne süratli güç biriktiğini bilmek lazım. Şayet o fay 7 buçukluk zelzele üretebilecek bir fay, 1500 yıllık bir mühlet muhtaçlık varsa ve en son sarsıntı bin yıl evvel olduysa önümüzdeki 500 yıl aslında bir mühlet var o sarsıntının, 7 buçukluk sarsıntı üretmesi için. Münasebetiyle bu bilgileri bu halde paylaşmak toplumda yanlışsız yönlendirme manasına gelir” diye konuştu.
“MARMARA İÇERİSİNDE BİR SİSMİK BOŞLUK VAR”
Yapılan basın toplantısının akabinde beklenen Marmara zelzelesi hakkında soruları yanıtlayan Prof. Dr. Haluk Özener, “Kuzey Anadolu fayı, Erzincan’da 1939’da kırılmaya başlayarak sarsıntılar batıya yanlışsız göç ediyor. En son 17 Ağustos ve 12 Kasım 1999 sarsıntıları var ve bunlar da Hersek deltasına kadar kırıldığı bilim insanları tarafından tabir ediliyor. Ve Marmara Denizi içerisinde bir sismik boşluk var. Bu sismik boşlukta yaklaşık olarak 130 kilometrelik bir aradan bahsediyoruz. Bir gün kırılacak zira oraya güç dolmaya devam ediyor. Bu fayın tek kesimde mı, 3 kesimde mı, 2 kesimde mı kırılacağı natürel ki bir soru işareti ancak bu coğrafyada 7’nin üzerinde bir sarsıntı yaşayacağımız açık. Bununla ilgili binlerce bilimsel çalışmalar ve farklı datalara dayanarak, farklı sonuçlar elde edilebiliyor. Hasebiyle kimi hocamıza nazaran bu sarsıntı çok yakın tahminen 1-2 yıl içinde olacak, kimine nazaran 30 yıl daha olmayabilir, kimine nazaran de 50 yıl olmayabilir. Fakat şunu biliyoruz ki burada bir sarsıntı olacak. Biz daha çok ne vakit olacağına değil, biz ne kadar hazırız ona bakmamız lazım. Hasebiyle da bunun çarelerini aramamız lazım” halinde konuştu.
BELKİ 10 SANİYE SONRA OLABİLİR…
Marmara Denizi’nde olan sarsıntı dönemlerini kıymetlendiren Özener, “Marmara’da 250 yıllık dönemlerden bahsediliyor. Artı, eksi 25-30 yıl farklar veren bilimsel çalışmalar var. Baktığınız vakit aslında bu Marmara sarsıntısı çok çok uzakta değil. Yani önümüzde bir 100 yıl daha yok. Tahminen 10 saniye sonra da bu zelzeleyle karşılaşabiliriz, tahminen 20 yıl sonra da olabilir. Bunu vakte bağlamanın çok yanlışsız olduğunu düşünmüyorum. Bunu bilim insanları bizler tartışalım lakin vatandaş, sizler lütfen bunu tartışmayın. Yarın sarsıntı olacakmış üzere psikolojinizi bozmayın fakat olabildiğince hazır olun” dedi.
