İTO Lideri Şekib Avdagiç, “Bana nazaran ‘kur şu kadar’ olmalı söylemi tehlikeli. Dövizin 30 lira olduğu yerde, 40-45 lira olsun demek çok önemli bir zıplama manasına geliyor. Süratli artış da süratli iniş de sizi çarpar. Bu nedenle biz gerçekçi, istikrarlı, enflasyonla korelasyon içinde bir kur olmasını istiyoruz. Biz hiçbir vakit sayı söylem etmiyoruz, bunun hakikat olduğunu da düşünmüyorum” dedi.
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Lideri Şekib Avdagiç, iktisat gündemine ait değerli açıklamalar yaptı. Avdagiç, iş dünyası olarak kurun gerçekçi bir patikada ilerlemesinin Türkiye’nin ihracatla ilgili amaçlarına ulaşmasında değerli olduğunu belirterek, “İş dünyasının en acil tahlil beklediği 3 sorunu var. En değerli mevzu, Türkiye’nin ihracatla ilgili gayelere ulaşma konusunda asla takılmaması lazım. Bunun için en değerli hususlardan bir tanesi, kurun gerçekçi olması. Burada kurun yükselmesini yahut düşmesini söylemiyorum. Bize nazaran kurun gerçekçi olmasının en kıymetli göstergesi, enflasyon artışıyla kur artışı ortasındaki korelasyonun bozulmaması” dedi.
Avdagiç, dövizdeki ani hareketin enflasyon ile kur artışı ortasındaki korelasyonu bozduğunu vurgulayarak, iş dünyasının ‘makul ve istikrarlı bir kur seyri’ beklediğini vurguladı.
Avdagiç, “2023 yılına dolarda 19 lirayla başladık, yaklaşık 29 lirayla bitirdik lakin yıl içinde kabaca demek ki her ay 0,9 liralık bir artış var. Aritmetik olarak, lakin o denli olmadı. Dolar 5-6 ay 19 lirada gitti, sonra çok süratle 27-28’e çıktı. Daha önceki devirlerde de birebir bu halde süratli çıkışlar oldu. Hasebiyle hâlâ bizim genlerimizde dövizin ani değişikliklerine karşı bir savunma düzeneği var iş dünyasında. Bu beklentinin ortadan kalkması çok değerli. Zira buna bağlı olarak beşerler tasarruflarını daha çok TL’de değerlendirecekler, daha çok öngörüde bulunup, kıymetli para cinsinden kredi gereksinimlerini karşılayabilecekler. Bizim şu anda beklentimiz, makul ve istikrarlı bir kur artışı. Burada yüklü olarak tahminen her vakit enflasyon yüzde 40 ise kur yüzde 40 olmasa bile yüzde 36 arttığı vakit korelasyon bozulmamış demektir. Lakin enflasyonun yüzde 40 olduğu yerde kur yüzde 20 artarsa, kurun ihracat üzerinde bir tesiri yoktur telaffuzunu asla hakikat bulmuyoruz. Biz bu çizgideyiz” formunda konuştu.
“GERÇEKÇİ VE İSTİKRARLI BİR KUR OLMASINI İSTİYORUZ”
Kur ile ilgili sayı söylem edilmesinin tehlikeli olduğunu söz eden Avdagiç, “Bana nazaran “kur şu kadar” olmalı söylemi tehlikeli. Dövizin 30 lira olduğu yerde, 40-45 lira olsun demek çok önemli bir zıplama manasına geliyor. Süratli artış da süratli iniş de sizi çarpar. Bu nedenle biz gerçekçi, istikrarlı, enflasyonla korelasyon içinde bir kur olmasını istiyoruz. Biz hiçbir vakit sayı söylem etmiyoruz, bunun gerçek olduğunu da düşünmüyorum. Mesela doları 25’e düşürürdünüz; o vakit enflasyon da düşer, ihracat da. Ancak ithalat patlar. Sonra dış ticaret açığını nasıl yöneteceksiniz. Yani o vakit yıllardır çözemediğimiz sorunu daha da derin bir hale getirmiş olacaksınız.” diye konuştu.
“ENFLASYONU ÇOK SÜRATLİ HALDE TEK HANEYE İNDİRMEMİZ LAZIM”
İTO Lideri Avdagiç, son devirde kredi maliyetlerinin yükseldiğine dikkat çekti. “Daha önce kredilere erişimle ilgili dert vardı, artık ise temel bahis kredi maliyetlerinin yüksekliği” diyen Avdagiç, “Şunu da iş dünyası olarak çok net biliyoruz ki, enflasyonda istek edilen aşağı gerçek bir eğilim ortaya çıkmadıkça, kredi faizlerinin geriye düşmesinin, hem Türkiye hem dünya iktisat realiteleri manasında bir karşılığı yok. Enflasyonu çok süratli biçimde tek haneye indirmemiz lazım. Tek haneye indikten sonra da kalıcı olması, hatta daha aşağı gelmesi lazım. Yüzde 9-9,5 bile şu an yüksek bir oran.”
“BİRÇOK MEVZUDA SAĞLADIĞIMIZ İLERLEMELERİ YENİ TCMB LİDERİMİZLE DA SÜRDÜRECEĞİZ”
“İş dünyasının daha süratli ve tesirli formda ileri gitmesi için gerekli mevzuları, muhataplarımızla, Bakanlarımızla, ilgili kurumlarla, lokal idarelerle paylaşmaya devam edeceğiz” diyen Şekib Avdagiç, “Umudumuzu kaybetmiyoruz. Bizim iş dünyasının temsilcileri olarak hiçbir vakit umutsuz olma lüksümüz de yok, niyetimiz de yok. Bilhassa Gaye Hanım’ın kısa kaldığı devirde bile hem genel hem birebir toplantılarda birçok mevzuyu kendisine aktardık ve hiç kamuoyuna aktarmadığımız birçok hususta çok net ilerlemeler sağladık. Hasebiyle yeni TCMB Lideri Sayın Fatih Karahan ile de tıpkı süreç devam edecek. Bu makamda olanların bizim üzere iş dünyasının taleplerini dikkate aldıklarını görüyoruz. Tüm Bakanlıklarla irtibat kanallarımız açık, mevzularımızı aktarabiliyoruz. İş dünyasının önündeki süreçlerde işgücüne ulaşım, yabancı konuklarımızın istihdam siyasetinin gözden geçirilmesi üzere birçok mevzu gündemimizde. Radarımızda yalnızca enflasyon, TCMB, finansmana ulaşma yok. Çok farklı alanlarda çok sayıda mevzuyu yetkililere ulaştırıyoruz” halinde konuştu.
“ÇÖZÜM BEKLEDİĞİMİZ İKİNCİ MEVZU; İTHALATIN CAZİP HALE GETİRİLMEMESİ”
İş dünyasının acil tahlil beklediği ikinci mevzunun ise ithalatın cazip hale getirilmemesi olduğunu kaydeden Avdagiç, “İhracatın istikrarlı büyümeye devam etmesini, ithalatın makul bir halde yatay seyirde hatta gerilemeye devam etmesini bekliyorsak, bizim kesinlikle ihracatın ithalatı karşılama oranını daima bir biçimde yüzde 80’in üzerine çıkarmamız lazım. Kalan yüzde 20’yi de turizm, hizmet ihracatıyla karşılayıp bir istikrar sağlamalıyız.
Çözüm bekleyen üçüncü mevzu olarak da yurt içi kaynakların efektif ve gerçek yönlendirilmesini işaret eden Avdagiç, “Yurt içi kaynakların efektif ve gerçek yönlendirilmesi çok değerli. Zira siz bu mevzuda algıyı ve beklentiyi yanlışsız yönetemezseniz, beşerler dövizde kalmaya devam ederler. Tasarrufları ancak bankalarda lakin yastık altında dövizde kalmaya devam eder” dedi.
“ÜCRETLİLER KESİTİ ÜZERİNDEKİ VERGİ ‘AŞIRI TABANA’ YAYILDI”
Verginin tabana yayılması konusuna değinen Şekib Avdagiç, bunun iş dünyası üzerinde yeni bir yük oluşturacağını düşünmediğini aktardı. Avdagiç, “Bu mevzuda Hazine ve Maliye Bakanımız Mehmet Şimşek’e yüzde 100 katılıyorum. Bununla bir arada ücretliler bölümü üzerindeki ‘aşırı tabana’ yayılan verginin de, daha rasyonel hale getirilmesi lazım. Patronun cebinden yıllık çıkan 100 liranın 51 lirası çalışanın eline geçiyor. Çalışan da bu vergi dilimlerindeki durumdan ötürü, çabucak ikinci ayda ikinci dilime, dördüncü ayda dördüncü dilime geçiyor. Burada patron de mağdur oluyor, çalışan da bordroda gördüğü sayının yüzde 40’ını SGK ve vergi dilimi olarak ödediğini görüyor” diye belirtti.
“HİZMET İTHALATI 51 MİLYAR DOLAR SEVİYESİNDE”
Aynı vakitte Hizmet İhracatçıları Birliği’nin (HİB) de lideri olan Avdagiç, hizmet ihracatında 2023 yılını 100 milyar dolarla kapattıklarını hatırlattı. Avdagiç, hizmet ihracatının yanında ithalatının da rakamsallaştırılıp tahlil edilmesi gerektiğine dikkati çekti. Geçtiğimiz yıl hizmet ithalatının 51 milyar dolar mertebesinde gerçekleştiği bilgisini paylaşan Şekib Avdagiç, “Niye bizim ihracatçımız daha çok yabancı lojistik firmalarını tercih etmek zorunda kalıyor. Bunlara cevaplar arayışında olmalıyız. Mal ihracatı ve ithalatı çok uzun müddettir bilinen kavramlar ve yakından takip ediyoruz. Hizmet ihracatı ise yeni bir kavram lakin hizmet ithalatı ise kamuoyunun gündemine gelen bir husus değil. Mal ihracatı ve ithalatı nasıl bir arada tahlil ediliyorsa, hizmet ihracatının ve hizmet ithalatının da tıpkı halde rakamsallaştırılıp sunulması, alt kırılımlarının verilmesi gerekir.
“NE İŞTE NE OKULDA 1 MİLYON GENCİ İŞ DÜNYASINA ÇEKMELİYİZ”
Yapılan araştırmalara nazaran Türkiye’de ‘ne işte ne okulda’ olan genç sayısının 3 milyona yaklaştığını söz eden Avdagiç, “Türkiye’de ‘ne işte ne okulda’ olan gençlerimizin sayısı AB’nin 2,5 katı. 3 milyona yakın gencimiz ne işte ne okulda. Bizim ne yapıp edip Türkiye’de ‘ne işte ne okulda’ olan 3 milyona yakın gencin, 1 milyonunu iş dünyasına çekmemiz lazım. Genç nesli lakin teşebbüsçü lakin çalışan olarak, endüstride ve ticarette çalışan eleman olarak iş dünyasına katmamız lazım. Bizim neslin da çok büyük sorumluluğu var. Bu çocukları okuttuk, bunları adeta bir akvaryumda büyüttük. Bu gençler şu anda hâlâ anne-babanın verdiği harçlıkla, çalışmadan, üretmeden, iş dünyasına girmeden hayatlarını sürdürmeye devam ediyorlar. Biz burada ifrat ile tefrit ortasında, biraz ifrat tarafındayız üzere. Öbür bir ekstrem duruma gidip staj yapmaya gelen çocuğa yalnızca fotokopi çektirip 4 hafta sonra göndermemeliyiz. Bir öğrenci torna tezgahının, CNC tezgahının başına geçmeden, torna-tesviye kısmından mezun olmamalı” dedi.
Bu hususta İTO olarak 6 yazılım branşında donanımlı insan yetiştirmek için SoftİTO projesini hayata geçirdiklerini anlatan Avdagiç, “Orada şunu gördük. O sınıflarda arkeoloji doktoralı beşerler da var, lise talebesi de var, lise mezunu da var, üniversite okuyan lakin kısmından şad olmayan da var, üniversite mezunu da var. Onlara bir kapı açtık, şu anda 2’nci etabı devam ediyor. Bütün mezunlar kapış kapış gidiyor” formunda konuştu.
“TUZLA TERSANELER BÖLGESİNDE KAYNAKÇILAR GÜNLÜK 100 DOLAR ALIRKEN, ARTIK 200 DOLAR TALEP EDİYOR”
İTO Lideri Avdagiç, yetişmiş çalışan sayısındaki yetersizliğe dikkati çekerken, Tuzla tersaneler bölgesindeki kaynakçı badiresini örnek gösterdi. Avdagiç, “Tuzla tersaneler bölgesinde kaynakçılar günlük 100 dolar alırken, artık 200 dolar talep ediyor. Artık süreç Uzak Doğu’dan kaynakçı getirme noktasına geldi. Fakat biz çocuklarımızı eğitip bu işlere monte edemiyorsak, sistemi gözden geçirmemiz gereken bir durum var demektir. Yeni bakanımız Mesleksel Eğitim Merkezleri (MESEM) aracılığıyla süreci devam ettiriyor. Bence MESEM’leri bugüne kadar yaşanan deneyimlerden olumlu-olumsuz çıktılarını dikkate alarak süratlice geliştirmeliyiz. Oradan da yeterli bir çıktı yakalamamız lazım. Tarihi genlerimizde olan kalfalık, çıraklık yapısını yine hayata geçirmeliyiz” dedi.
“EĞİTİM PLANLAMAMIZI GÖZDEN GEÇİRMELİYİZ”
Nitelikli işgücü planlamasında üniversitenin değerli bir pozisyonda yer aldığını belirten Şekib Avdagiç, üniversite konseptinin kendini yenilemesi gerektiğinin altını çizerek, “Eğitim planlamamızı gözden geçirmeliyiz. 81 vilayetimizin her birinde üniversite var. Bu siyasetimizi, kısımları güncellemeliyiz. Evet tabip olmak, mühendis olmak için, hukukçu olmak için üniversite gerekiyor. Ancak yazılım bölümü artık 4 yıl tahsil istemiyor. Kimi sertifikalara sahip olup, üzerine de yeni deneyimleri koyduğunuzda birçok şeyden daha pahalı olabiliyor. Örnek veriyorum, bir şef olacaksanız, makul kursları bitirdikten sonra yeterli bir şefin yanında yetişmek, 4 yıllık üniversite mezunu olmaktan daha pahalı oluyor. ABD ve Avrupa’da da bu eğilim var. Münasebetiyle üniversite konsepti kendini kesinlikle yenilemeli” sözlerini kullandı.
Yorumlar kapalı.