Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), yılın birinci Enflasyon Raporu kapsamında yeni bahislerin yüksek detay seviyesinde geniş kapsamlı olarak değerlendirildiği 8 “Kutu” yayınladı.
“Miktarsal Sıkılaştırma Adımları Üzerine Bir Değerlendirme” başlıklı 1.1 nolu kutuda, TCMB’nin, dezenflasyonun en kısa müddette tesisi, enflasyon beklentilerinin çıpalanması ve fiyatlama davranışlarındaki bozulmanın denetim altına alınması için 2023’ün ikinci yarısında mali sıkılaştırma sürecine başladığı anımsatıldı.
Fiyat istikrarının kalıcı tesisi için gereken mali sıkılık seviyesi için TL likidite gelişmelerinin yakından takip edildiği ve miktarsal sıkılaştırma kararları ile mali transferin güçlendirildiği belirtilen tahlilde, TCMB’nin son periyot attığı likidite adımlarının mali transfer düzeneğinin aktifliğini artırmayı hedeflediği tabir edildi.
Kur Muhafazalı Mevduat kur farkı ödemeleri ve TL karşılığı döviz süreçleri nedeniyle 2023’ün ikinci yarısından itibaren birtakım devirlerde sistemde TL likidite fazlası oluştuğu ve TCMB’nin Açık Piyasa İşlemleri’nde net borç alan pozisyonuna geçtiği belirtilen tahlilde şu bilgiler verildi:
“TCMB, piyasada oluşabilecek likiditenin sterilizasyonu için birçok siyaset aracına sahiptir. Gerçekten oluşan likidite fazlası, nakdî transfer sisteminin aktifliğini artırmak için çeşitli araçlarla sterilize edilmiştir. Bu çerçevede 2023’ün temmuz, eylül ve kasım aylarında miktarsal sıkılaştırma kapsamında yapılan mecburî karşılık oran artışları ile sistemden toplam 1 trilyon lira sterilize edilmiştir. Sistemin fonlama gereksinimi, mecburî karşılık oranlarının artırılması öncesinde Temmuz 2023 ortasında 926 milyar lira iken, 21 Aralık 2023 prestijiyle 1,269 trilyon liraya gelmiştir.
Zorunlu karşılıklara ait atılan miktarsal sıkılaştırma adımlarının akabinde TCMB, 21 Aralık 2023’te yaptığı duyuru sonrasında mali transfer düzeneğinin güçlendirilmesi emeliyle kullanılan sterilizasyon araçlarının çeşitliliği artırılarak TL depo alım ihaleleri düzenlemeye başlamıştır. TCMB, 30 Ocak 2024 tarihli duyurusu kapsamında zarurî karşılık uygulamasına ait yaptığı düzenlemelerle miktarsal sıkılaştırma sürecine devam etmiştir. Kur muhafazalı hesaplar için zarurî karşılık oranları indirilirken, döviz cinsi hesaplar için TL cinsinden tesis edilen ek zarurî karşılık oranında artışa gidilerek yapılan uygulama değişikliğinin net tesiri 125,8 milyar lira sıkılaşma tarafında olmuştur.”
TL DEPO ALIM İHALELERİ
Analizde, TCMB’nin 22 Aralık 2023’ten itibaren sistemdeki fazla likiditeyi, gecelik vadenin dışında düzenlediği 1 ve 2 hafta vadeli TL depo alım ihaleleri ile sterilize ettiği, bu tarihten itibaren sistemdeki süreksiz fazla likiditenin düşmesiyle birlikte depo ihaleleri ile çekilen meblağın da gerileme kaydederek 25 Ocak 2024 prestijiyle 32 milyar lira seviyesine geldiği bildirildi.
TL depo alım ihaleleri ile fazla likiditenin çekilmesinin gecelik vadede yapılan sterilizasyon fiyatının kademeli olarak gerilemesini sağladığı bildirilen tahlilde, TCMB’nin gecelik sterilizasyon fiyatının makul seviyelere inmesiyle gösterge niteliğindeki gecelik repo faizlerinin oluştuğu BIST Repo-Ters Repo Pazarı gecelik vadeli süreç hacimlerinin makul düzeylerde seyrettiği ve bu yolla para piyasalarının faal çalışmasının desteklendiği belirtildi.
Depo alım ihalelerinde oluşan yüklü ortalama faizlerin TCMB siyaset faizine yakın seviyelerde oluştuğu kaydedilen tahlilde, “Açık Piyasa Süreçleri kanalıyla gecelik vadede yapılan sterilizasyon fiyatının makul seviyelere düşürülmesinin BIST repo pazarı süreç hacimlerine olumlu yansımaları yanında TCMB para siyaseti duruşunun gecelik faizlere transferinde düzgünleşme kaydedilmiştir. Düzenlenen depo ihaleleri ile fazla likiditenin vadeli çekilmesi sonucunda BIST Repo-Ters Repo Pazarı gecelik repo faiz oranları, TCMB siyaset faizine yakın seyretmiştir.” tabirine yer verildi.
TCMB, temel irtibat aracı olan Enflasyon Raporu’nu her yıl evvelce duyurulan bir takvim çerçevesinde 3 ayda bir yayınlıyor. Enflasyon Raporu’nda TCMB’nin orta vadeli öngörüleri ve enflasyon kestirimlerinin yanı sıra genel makroekonomik gelişmeler kapsamlı olarak ele alınarak enflasyonu etkileyen ögelerin genel değerlendirmesi yapılıyor. Enflasyon Raporu’nda ayrıyeten şimdiki hususları irdeleyen geniş kapsamlı tahlillerin yer aldığı “kutular” yer alıyor.
