İsrail’in 7 Ekim’den beri abluka altındaki Gazze Şeridi’ne yönelik sürdürdüğü ataklar sebebiyle 27 binden fazla Filistinli hayatını yitirdi.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, katıldığı A Haber yayınında gündeme dair değerli açıklamalar yaparak İsrail’in sürdürdüğü savaş siyasetine dair yorumlarda bulundu.
Bakan Fidan ayrıyeten Mısır ile son devirde gelinen noktaya da değinerek, iki ülkenin dost ve kardeş ülke olduklarını belirtti.
Mısır ile ilişkiler
Bakan Fidan, Türkiye ile Mısır ortasındaki olağanlaşma sürecine ait şu formda konuştu:
“Mısır ile bağlarımızı olağanlaştırma süreci büyük ölçüde tamamlanmış durumda. Bunun her iki tarafa da yararını sahiden görüyoruz. Temel itibariyle Mısır ve Türkiye birbirine tarihi bağlarla bağlı iki büyük ülkedir. Milletlerimizin biraz küs kalması, tarihi anomaliydi. Siyasi başkanların tarihi sorumluluk göstererek anomaliyi giderecek bir vizyonla adım atmaları, takdire şayan bir stratejik atılımdır. Hem Birleşik Arap Emirlikleri hem de Mısır ile ilgilerimizi normalleştirip ileri bir düzeye taşımamız, Libya’da da olumlu tesirini gösterdi. Bu olağanlaşma, diğer ülkelerde, öteki hususlarda da olumlu tesirini gösterecektir. Akdeniz’in güvenliği konusunda da bizim Mısır ile önemli bir işbirliği içerisinde olmamız gerekiyor”
“Mısır’a İHA sağlama konusunda bir mutabakatımız var”
Türkiye’nin Mısır’a İnsansız Hava Aracı (İHA) sağlama konusunda iki ülke ortasında mutabakat olduğunu belirten Bakan Fidan şöyle dedi:
“Mısır’da çok sayıda Türk yatırımcısı var, biz bu yatırımları artırmak istiyoruz. Mısır bizim için kardeş ve dost bir ülke ve imkanların olduğu bir ülke. Türk yatırımcıları da Mısır’daki ortamı kendileri için olağanüstü uygun görüyorlar. Ben oraya gittiğimde de Türk iş adamlarıyla uzun bir toplantı yaptım ve hepsini uzun uzun dinledim. Ve bu yatırımların daha da artması için kolaylaştırıcı kimi önlemlerin geliştirilmesi gerekiyor. Bölgesel güvenlik açısından, bilhassa İsrail-Filistin sıkıntısı açısından olağanüstü kıymetli. Mısır’ın belirli dayanakları , belirli teknolojileri alması için bağlarımız kıymetli. Bilhassa İnsansız Hava Araçları (İHA) ve öbür teknolojileri Türkiye’nin sağlaması konusunda bir mutabakatamız da var.”
“Katliamın durdurulması sorununa yoğunlaşmamız gerekiyor”
Dışişleri Bakanı Fidan, “Gazze’de o denli bir dram ile karşı karşıyayız ki, ortaya koyacağınız tarihi bir muvaffakiyet, şayet şiddeti ve trajediyi önleyemiyorsa bir mana tabir etmiyor. Münasebetiyle bizim bir an evvel bu katliamın durdurulması sorununa yoğunlaşmamız gerekiyor” halinde konuştu.
Bakan Fidan, Gazzelilerin şu an İsrail tarafından bombardımanın yanı sıra, açlık ve salgın hastalıklara mahkum edildiklerine de dikkati çekerek şöyle konuştu:
“Gazzeliler rehin alınmış durumdalar. Bunun ismini da bu türlü koymak lazım. İsrail bu insanları muhakkak bir coğrafik bölgede tutuyor, içeriye yardım girmesine de müsaade vermiyor. Kendi denetimi dışında giren yardımları bombalıyor. Bu insanların yaşadığı altyapıyı yok ediyor. Suya elektriğe ve bağlantıya erişim imkanlarını kaldırıyor. Hasebiyle bu beşerler orada rehin durumdadırlar.”
“Bizim birinci gayemiz, bir an evvel ateşkesin sağlanması”
Türkiye’nin Gazze’de bir an evvel ateşkes sağlamak içir çeşitli formatlarla taraflarla görüştüğünün altını çizen Bakan Fidan, arabuluculuk konusundaki mevcut süreci şu sözlerle kıymetlendirdi:
“Hamas’ın gayesi, bilhassa kalıcı ateşkes. Bunun karşılığında rehineleri bırakabilir. İsrail ise şu anda kalıcı ateşkes konusunda fazla istekli gözükmüyor. Bu türlü bir basamaklandırma içerisinde. Bunların hepsi karşılıklı inanç istiyor. Ortadaki aracıların ne kadar teminat verebilecekleri konusu da diğer bir sorun alanı. Müzakereyi kolaylaştırmada doğal ki önemli rol oynuyorlar. Bilhassa Katar tarafı. Mısır tarafı da. Siyasi kanatla konuşuyorlar, Heniyye ve grubuyla, onlar da askeri kanatla konuşuyorlar. Amerikalılar ise İsraillilerle konuşuyor. Bir noktada buluşabilirler mi? Şu anda bir çerçeve var. Bir iki gün içerisinde bir karşılık bekliyoruz. Türkiye de taraflarla çeşitli formatlarda görüşüyor. Bizim birinci maksadımız, bir an evvel ateşkesin sağlanması.”
“Filistin-İsrail sorunundaki sorunu milletlerarası arenada tanımlayan birtakım kalıplaşmış cümlelerin değişmesi gerekiyor” diyen Hakan Fidan, bu bahiste iki değerli noktaya dikkati çekti:
“Birincisi, problem yalnızca israil’in değil, tıpkı vakitte Filistinlilerin güvenliği olduğu unutulmamalı. İkincisi ‘Hamas yahut Filistin devleti İsrail’i tanımayacak mı?’ biçimindeki soruyu öbür türlü de sormak lazım: İsrail Filistinlileri tanıyacak mı, tanımayacak mı?”
“İsrail daha fazla toprak peşinde”
Bakan Fidan, Türkiye’nin garantörlük sistemini tedavüle soktuğunu da hatırlattığı değerlendirmesinde şöyle dedi:
“İsrail güvenlik peşinde değil. İsrail daha fazla toprak peşinde. İsrail, daha fazla toprak peşinde olmayı bıraktığı gün 1967 hudutlarını kabul edip, Filistinlilere kendi devletini verdiği gün zati kendisi de inançta olacak. O vakit Filistinliler kendi işleriyle, kendi devletleriyle meşgul olacaklar. Biz bölge ülkeleri olarak bu mevzuda sorumluluk almaya hazır olduğumuzu defaatle söyledik. İki devletli tahlili gündeme getirirken, bu sefer geçmişten farklı olarak ve metedolojik olarak, garantörlük sistemini öne sürmemizin gerisinde bu yatıyordu”
Bakan Fidan, ABD ile İran’ın Suriye ve Irak’ın kimi noktalarında denetimli çatışması hakkında, “Bölgesel yayılmadan kaçınmak lazım. Durum düzgün değil. Daha büyük bir yayılmayla karşı karşıya kalabiliriz” dedi.
Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliği
Bakan Fidan, Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliğiyle ilgili ise şu cümleleri kurdu:
“İsveç ve Finlandiya denkleme girdiği vakit burada bir kademelendirme ile denkleme girme muhtaçlığı hissettik. Bilhassa Türkiye’nin hem NATO hem de kimi NATO ülkeleri ile güvenlik açısından kimi stratejik problemlerinin olması, bunu bizim müzakere etmemizi gerektirdi. NATO’dan kaynaklanan ve NATO üyesi ülkelerin de içinde bulunduğu kimi meseleler yumağının bir biçimde gündemden çıkması gerekiyordu, bunların müzakere edilmesi gerekiyordu.”
“Hollanda’nın, Kanada’nın kimi Avrupa ülkelerinin yaptırımları kaldırdığını görmeye başladık”
“2022’de Madrid’de NATO Genel Sekreterinin de iştirakiyle bir tepe düzenlendi. İsveç, Finlandiya devlet ve hükümet liderlerinin, Cumhurbaşkanımızın iştirakiyle bir tepe düzenlendi. Burada alınan kararla ve yazılı mutabakatla birinci defa bizim terörle ilgili yüksek tasalarımız gündeme taşındı” diyen Bakan Fidan şu tabirleri kullandı:
“PKK’nın yanı sıra, YPG -ki bizim için aslında PKK ile eşit- ve FETÖ ile çabanın de NATO metinlerine geçmesini sağladık. Bu örgütlere yeni girecek ülkeler tarafından hiçbir halde dayanak verilmemesini taahhüt altına aldık. NATO bir güvenlik örgütü olduğu için Cumhurbaşkanımız, güvenlikle ilgili mevzuların çerçevesini çizip bunu gündeme taşıyan, bunun müzakeresini yapan bir siyaset vizyonunu benimsedi. Bu istikamette bir çerçeve çizildi. Vilnius’ta NATO Genel Sekreteri, İsveç Başbakanı ve Cumhurbaşkanımızın iştirakiyle üçlü bir tepe yapıldı. Bu sefer burada terörle çabaya ek olarak, bilhassa NATO ülkeleri tarafında Türkiye’ye yönelik yaptırımların hiçbir biçimde olmaması gerektiği, buna yönelik pürüzlerin kaldırılması ve Türkiye ile AB üyeliğine öteki ülkeler tarafından dayanak verilmesi bahislerinde genel bir mutabakat ortaya çıktı. Bunu biz bir evraka bağladık. Bu dokümana bağlandıktan sonra da bir yol haritası çıktı. O yol haritası doğrultusunda çalışmalara, görüşmelere başladık. Daha sonra sırasıyla Hollanda’nın, Kanada’nın kimi Avrupa ülkelerinin yaptırımları kaldırdığını görmeye başladık”
F-16 süreci
Dışişleri Bakanı Fidan, Türkiye’nin F-16’ları yenilemesi konusunda ABD’deki süreçle ilgili olarak, “Cumhurbaşkanımız onaylayınca da mutabakatın konut sahibi ülkeye depozit edilmesinin ardından onlar da çabucak eş vakitli olarak Kongre’ye bildirdiler. Gönderdikten sonra iki hafta süren bir bekleme süreci var. Önümüzdeki cumartesi bu iki haftalık süreç tamamlanacak” dedi.
Bakan Fidan, “Türkiye’nin F-35 projesine dönüşü konusuna bakışınız nedir?” sorusuna şöyle yanıt verdi:
“Bu uzman kuruluş olarak esasen askerlerimizin konuşması gereken bir bahis. Fakat genel strateji olarak şunu söylemek gerekirse, bu bir yetenektir. Bu yetenek şayet bizim başka yeteneklerimizi kaybetmeden ek olarak alacağımız bir yetenek olursa, neden olmasın? Olağan ki almak isteyeceğimiz bir yetenektir. Ancak bu yeteneği alma karşılığında, bizim öteki yeteneklerimizden vazgeçmemiz, kendimizi öbür siyasetlere adapte etmemiz üzere bir koşul olursa, bu cins kaideler hiçbir halde uzlaştırılamaz bir kaide olursa, o vakit tabiatıyla öbür alternatifleri aramaya devam edeceğiz”
“Bizim birinci önceliğimiz Fırat’ın doğusundan ve batısından PKK tehdidinin bir an evvel kaldırılması”
Hakan Fidan, Türkiye’nin güç dahil pek çok alanda yakın bağ içerisinde olduğu Rusya’dan Suriye’de YPG ve PKK’ya göz yumulmamasını beklediklerini hatırlatarak şunları söyledi:
“Suriye’de Rus silahlı kuvvetleri ile bizim silahlı kuvvetlerimiz ortasında çatışmasızlık düzeneği var. Bilhassa Suriye içerisinde operasyon düzenleyeceğimiz vakit, bu düzenek her vakit bizim istediğimiz biçimde sağlıklı işlemeyebiliyor. Bizim birinci önceliğimiz Fırat’ın doğusundan ve batısından PKK tehdidinin bir an evvel kaldırılması. Bu hususta Rusların da bir çizgiye gelmesi. Alışılmış orada Rusların da öteki bahislerde bizden beklentileri oluyor. Dediğim üzere müzakereleri olan bir mevzu. Yani konumlar ne olursa olsun, bizim operasyonlarımız devam ediyor”
” ‘Onlarla işbirliği sizi düşman sınıfına sokar, bundan vazgeçin’ dedik”
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Türkiye’nin bölücü terör örgütü ve uzantıları ile Suriye ve Irak’taki gayretini anlattığı özel mülakatta, Süleymaniye’deki KYB idaresinin PKK ile ortasına uzaklık koymamasından duyulan rahatsızlığı şu tabirlerle anlattı:
“Süleymaniye’deki KYB idaresine biz her seferinde, ‘Sizden PKK ile ortanıza ara koymanızı istiyoruz’ dedik. Onlara dedik ki: ‘Bu adamlar buradaki altyapıyı kullanıyorlar, siz bunlara kimlik veriyorsunuz, hastane ortamı, ikamet ortamı sağlıyorsunuz. Burada aksiyon yapma imkanı sağlıyorsunuz. Biz kendi güç dengeleriniz açısından bunlarla direkt savaşmanızı da beklemiyoruz. Savaşma işini biz yaparız lakin, onlarla işbirliği içerisinde olmanızı istemiyoruz. Çünkü onlarla işbirliği sizi düşman sınıfına sokar, bundan vazgeçin.’ Bazen bizi şad ediyormuş üzere gözükmeye yönelik bir ekip adımlar atma gayretleri oldu. Lakin baktı ki, bu adamların bundan vazgeçme niyeti yok. Mevzuyu Sayın Cumhurbaşkanımıza da arz ettik. Sonuçta de bu mevzuyu artık resmi siyaset olarak deklare ettik ve yaptırımlara başladık. Şu anda bilhassa hava yolu nakliyatında Süleymaniye’ye önemli bir sınırlama getirdik.”
“Suriye ile diyalog kapısını açık tutuyoruz”
Dışişleri Bakanı Fidan, KYB idaresine girilen yanlış yoldan dönme davetini yineleyerek, aksi taktirde Türkiye’nin daha ileri adımlar atmak durumunda kalacağı ihtarında bulundu. Fidan, “Süleymaniye‘dekilere her vakit söylüyoruz, terörle ortanıza ara koyarsanız yaptırımlardan vazgeçebiliriz. Ancak birebir biçimde devam ederseniz, biz de daha ileri adımlar atmak zorunda kalacağız” dedi.
Bakan Fidan, Türkiye ile Suriye ortasındaki türlü kanallardan vakit zaman yürütülen görüşmeleri ise şu sözlerle kıymetlendirdi:
“Suriye rejiminin Türkiye’ye ön kural koyarak diplomatik bir atılım yapma uğraşı yanlıştır. Cumhurbaşkanımızın da söylediği üzere biz diyalog kapısını açık tutuyoruz. İki komşu ülkeyiz. Suriye’nin toprak bütünlüğünü de savunuyoruz. Bizim şu ana kadar Astana sürecini ihlale yönelik bir teşebbüsümüz olmadı. Bizim desteklediğimiz ögeler da hiçbir vakit Astana sürecini bozucu bir büyük atılım içerisinde olmadılar. Suriye rejimi bir ton nedenden ötürü şu anda Türkiye ile görüşemiyor. Görüştüğü vakit da kendi olamıyor esasen. Yalnız görüşme imkanı olmuyor daima diğer bir ülke var yanında. Bu bizim açımızdan kahır da değil esasen. Çünkü bizim kendimize inancımız tam ne yapmak istediğimizi biliyoruz. Bölgedeki istikrara verdiğimiz bedel ortada.”
Haber Kaynağı: İhlas Haber Ajansı (İHA)
Yorumlar kapalı.