Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi ve Afet İdaresi Uzmanı Doç. Dr. Bülent Özmen, 6 Şubat 2023’te 04.17’de Pazarcık-Kahramanmaraş ve 13.27’de Elbistan-Kahramanmaraş’ta meydana gelen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki sarsıntılardan etkilenen 11 ilin, bir yıl içerisindeki deprem hareketliliğine ait bilgi verdi.
Dünya genelindeki zelzele datalarına nazaran 2023’te en fazla can kaybının 6 Şubat’taki sarsıntılarda meydana geldiğine dikkati çeken Özmen, “Kahramanmaraş merkezli sarsıntılar 11 ili direkt 7 ili de dolaylı halde etkileyerek toplam 18 vilayette hasara neden oldu. Bu sarsıntılar, Türkiye’de son yüzyılda en fazla can kaybına ve yıkıma neden olan, en geniş alanı etkileyen ve en fazla sayıda binanın yıkılmasına ve en fazla ekonomik kayıp yaşatan zelzeleler olarak kayıtlara geçti” değerlendirmesini yaptı.
TÜRKİYE YÜZÖLÇÜMÜNÜN YÜZDE 14’Ü ZELZELEDEN DİREKT ETKİLENDİ
Depremlerden direkt etkilenen 11 vilayette ülke nüfusunun yüzde 16,4’ünün yaşadığına işaret eden Özmen, şöyle konuştu:
“Türkiye yüzölçümünün yüzde 14’ünün direkt etkilendiği 11 vilayette, 6 Şubat 2023’ten bu yana 57 bin 15 sarsıntı meydana geldi. Yani sarsıntı bölgesi günde ortalama 156, haftada 1096 ve ayda 4 bin 751 zelzeleyle sarsıldı. 6 Şubat 2023’ten bugüne son bir yılda 20 bin 761 sarsıntı ile en fazla sarsıntının meydana geldiği il Kahramanmaraş oldu. Bu datalara nazaran Kahramanmaraş, günde ortalama 56, haftada 399, ayda 1730 sarsıntı yaşadı. Sarsıntıların en fazla görüldüğü öteki vilayetler ise 15 bin 965 sarsıntıyla Malatya, 6 bin 104 sarsıntıyla Adıyaman ve 5 bin 105 depremle Adana oldu.”
Özmen, afete dirençli kentler oluşturmanın ve afete hazırlığı en üst düzeye çıkarmanın yolunun eğitimden geçtiğinin altını çizerek, “Afetlerle aktif bir formda gayret edebilmek için toplumun bütün kesitlerinin afet ve afet idaresi konusunda eğitilmesi, bunun sürdürülebilir bir biçimde, daima geliştirilerek, doğru eğitim materyalleriyle, konusunda uzman bireyler tarafından yapılması gerekir” diye konuştu.
AFET İDARESİ, ÜNİVERSİTELERDE SEÇMELİ DERS OLSUN ÖNERİSİ
Kamu kurum kuruluşları ve belediyelerdeki ilgili işçiye, üniversitelerde afet idaresiyle ilgili eğitim verilmesinin değerine dikkati çeken Özmen, üniversitelerin de afet ve afet idaresi eğitimi konusunda öncü rol üstlenmesi gerektiğini vurguladı.
Özmen, şunları kaydetti:
“Üniversitelerde, afet ve afet idaresi konusunda seçmeli ve/veya zarurî dersler koyarak kamu idaresinden mühendisliğe, hukuktan sıhhate kadar her branştaki öğrencinin bu eğitimleri alması sağlanmalıdır. Zira afetlerle ilgili hazırlanan bütün raporlar afetlerin sayısında ve sıklığında artış olduğunu ve ilerleyen yıllar içinde de bu artışın süreceğini göstermektedir. Bu mümkün afetlerle en faal bir formda gayret edebilmek, afet risklerini en aza indirebilmek ve mümkün afetlere karşı en güzel biçimde hazırlık yapabilmek için bu hususta yetişmiş insan gücüne gereksinim vardır.”
Özmen, üniversitelerdeki “Acil Yardım ve Afet İdaresi Lisans” ve “Acil Durum ve Afet İdaresi Ön lisans” programlarının, ders müfredatı, eğitim gereçleri, nitelikli akademik işçi gereksinimi ve istihdam alanları üzere meselelerinin giderilerek, bu kısımlardaki eğitim kalitesinin en üst düzey çıkarılıp, ülke muhtaçlıklarını karşılayacak pozisyona getirilmesi gerektiğini de belirtti.
Afetlerle uğraşın bir öbür kıymetli adımının da mekansal planlar olduğuna işaret eden Özmen, “Bu planlar hazırlanırken afet tehlike ve risk haritalardan yararlanılmalı, yerleşime uygunluk değerlendirmesi buna nazaran yapılmalı ve afet tehlike ve riski yüksek olan yerlerin imara açılması önlenmelidir” sözlerini kullandı.
