Bugün gerçekleşen Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (Enflasyon Raporu) toplantısında enflasyon kestirimleri lisana getirildi.
TCMB Lideri Fatih Karahan’ın açıkladığı enflasyon iddialarının orta noktası; 2024 yıl sonu için yüzde 36, 2025 yıl sonu için yüzde 14 ve 2026 için yüzde 9 oldu.
TCMB Lideri Karahan, raporun sunumunun akabinde basının soruları yanıtladı:
Karahan’a yöneltilen sorunara verdiği yanıtlarda kredi kartlarında düzenleme yapılması gerektiğinin düşünüldüğünü, bu hususta birkaç fikrin olduğunu ve çalışmaları sürdüğünü lisana getirdi.
“Çalışmalar belli bir basamağa geldiğinde kamuoyuyla paylaşılacak”
Karahan’ın kredi kartı ile ilgili verdiği bilgilere şöyle:
Aralık ayında kredi kartı harcamalarında yükselme oldu. Bunu not ettik, farkındayız. Bunun süreksiz olup olmadığı şimdi çok net değil. Taban fiyatın artacağı bekleniyordu. Bu nedenle birtakım harcamalar öne çekilmiş olabilir lakin bundan bağımsız olarak kredi kartlarında düzenleme yapılması gerektiğini düşünüyoruz. Bu bahiste birkaç fikrimiz var, çalışmalarımız sürüyor. Belli bir evreye geldiğinde kamuoyuyla paylaşacağız.
Soruları iki lider yardımcısı ile birlikte yanıtladı
Karahan, Merkez Bankası Yönetim Merkezi’nde bu yılın birinci Enflasyon Raporu’nun tanıtımı gayesiyle düzenlenen bilgilendirme toplantısında Lider Yardımcıları Hatice Karahan ve Osman Cevdet Akçay ile birlikte basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
“İç talepte dengelenme devam ediyor”
Verilere bakıldığında, iç talepte dengelenmenin devam ettiğinin görüldüğünü aktaran Fatih Karahan, şöyle konuştu:
Önümüzdeki devirde kritik olan, finansal şartların siyaset faizinin mevcut düzeyini yansıtması. Bu yüzden likidite idaresi epey kıymet kazanıyor. Bunu hakikat yaptığımızda finansal şartlar, bilhassa mevduat faizleri, siyaset faizlerinin düzeyini ve para siyaseti duruşumuzu sağlıklı halde yansıtacak ve dezenflasyona yardımcı olacaktır.
Beklentilerde kısmi iyileşme
Karahan, şu anda beklentilerde kısmi güzelleşme olduğuna dikkati çekerek hizmet fiyatlarının belirlenmesinde kiraların değerli rol oynadığını söyledi. Burada şimdi istedikleri düzelmeyi göremediklerinin altını çizen Karahan, şöyle konuştu:
Öncü data olarak konut fiyatları kıymetli bir gösterge. Konut fiyatlarında kısmi de olsa toparlanma başladı, bunun kiraya yansıması çeşitli sebeplerden ötürü vakit alacak. Yılın ikinci yarısından itibaren hizmet fiyatlarındaki toparlanmanın da dezenflasyona güçlü formda takviye vereceğini öngörüyoruz.
“Şu anda bizi endişelendirecek bir bozulma görmüyoruz”
Döviz rezervi gayeleri bulunmadığını bildiren Karahan, şu tabirleri kullandı:
Piyasa koşulları elverdiği sürece bir ölçü daha rezerv biriktirmemiz gerekiyor. Kasım ve aralık aylarında önemli biçimde yurt dışından giriş oldu. O devir biz rezerv biriktirmiş olmasak kurda aşağı istikametli bir hareket olasıydı. Ancak dezenflasyon amacını gözeterek bir taraftan rezerv biriktirmemiz gerektiği için bu yola başvurduk. Rezerv daha makul düzeylere gelene kadar bu halde devam edecek. Enflasyonun mayısta yüzde 73 ile tepe yapacağını, daha sonra yıl sonunda yüzde 36’ya ineceğini öngörüyoruz.
Asgari fiyat artışı
Karahan, önlerindeki bir numaralı riskin, beklentilerinin bir ölçü üzerinde gerçekleşen minimum fiyat artışı olduğunu aktararak, bu gerçekleşmenin tekrar de beklenen aralığın içinde lakin üst puana yakın olduğunu belirtti. Bunun tek başına enflasyon patikasını rayından çıkaracak boyutta bir gelişme olmadığına işaret eden Karahan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
Ocak enflasyonu yüksek geldi lakin kasımdaki tahminimizle dengeli. Yalnızca hizmet-mal kompozisyonunda farklılık var. Şu anda kestirim ettiğimiz fakat tam olarak ne kadar olacağını bilemediğimiz tesir, minimum fiyat artışının talep kaynaklı tesiri. Bunu geçmiş çalışma ve tahlillerimizi kullanarak iddialarımıza yansıttık. Lakin enflasyonun yüksek olduğu periyotta bu bir ölçü daha yüksek olabilir. Bunu yakından izleyeceğiz. Bunu kıymetlendirmemiz için şubat ve mart datalarını görmemiz gerekiyor. Bunları gördüğümüzde fotoğraf net formda ortaya çıkacaktır. O vakit enflasyon görünümü bozuldu mu, bozulmadı mı diye daha sağlıklı kıymetlendirme yapabiliriz ancak hem ocak bilgilerine hem de başka şartlara baktığımızda şu anda bizi endişelendirecek bir bozulma görmüyoruz. Para siyaseti duruşunu değiştirerek telafi edilemeyecek bir bozulma olduğunu değerlendirmiyoruz.
Kira artışları
Karahan, mal ve hizmet enflasyonuna yönelik soru üzerine ise şu bilgileri verdi:
Mal enflasyonu daha süratli reaksiyon veriyor. Hizmette katılık var. Bunun çeşitli sebepleri var. Bu yalnızca Türkiye’ye özgür bir durum da değil. Öteki ülkelerde yapılan sıkılaştırmalara baktığımızda hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde misal bir durum gördük. Hizmet için iki kritik faktör var. Biri kira artışları. Beşerler kendi kirası artınca, hizmet fiyatlarına yansıtmak istiyor. Hasebiyle hizmet fiyatlarında ve kiralarda olacak olağanlaşma hem direkt hizmet enflasyonuna tesir edecek hem de dolaylı istikametten fiyatlama davranışlarını olağanlaştırarak hizmet enflasyonundaki katılığın kırılmasına yol açacak diye kıymetlendiriyoruz. Beklentiler olumlu tarafta ilerliyor. Duruşumuzu koruduğumuz takdirde beklentilerdeki düşüşün, aylık enflasyonun da istediğimiz doğrultuda gelmesi halinde hızlanacağını kıymetlendiriyoruz.
“Faiz indirimini konuşmak için ziyadesiyle erken”
Politika faizinin ne vakit düşeceğine yönelik soru üzerine de Karahan, şu bilgiyi verdi:
Dalgalı döviz kuru rejimi
Karahan, dalgalı döviz kuru rejimine bağlı kaldıklarını ve kur hareketlerinde oynaklığın azaldığını da kelamlarına ekledi.
“Parasal sıkılık gözden geçirilecek”
TCMB Lideri Fatih Karahan, enflasyon görünümünde besbelli bir bozulma öngörülmesi halinde, mali sıkılığın gözden geçirileceğini belirterek, şöyle konuştu.
Bu süreçte; enflasyon beklentileri, fiyat belirme davranışları, kamu harcama ve vergi siyaseti, fiyatlar, özel tüketim, üzere ögelerin enflasyon görünümünde iddiamızdan besbelli bir sapmaya yol açacağının anlaşılması durumunda para siyaseti duruşu sıkılaştırılacak.
Konut piyasası
Karahan, yılın birinci enflasyon raporunun tanıtımı hedefiyle Merkez Bankası Yönetim Merkezi’nde grubuyla düzenlediği bilgilendirme toplantısında, hizmet enflasyonunun yavaşlamasında kiralar üzerindeki baskının azalması ve enflasyon beklentilerinin çıpalanmasının kıymetli rol oynayacağını söyledi.
“Büyük kentlerde konut fiyatlarındaki artış suratı, besbelli formda yavaşlamıştır”
piyasasına bakıldığında, 2022 sonrasında enflasyondan korunma davranışıyla artan gayrimenkul talebinin fiyatlarda yüksek oranda artışlara sebep olduğuna işaret eden Karahan, şu değerlendirmede bulundu:
Bu durum, kiralara da gecikmeli ve güçlü formda yansımaktadır. Sıkılaştırma sonrası devirde ise büyük kentlerde konut fiyatlarındaki artış suratı, bariz formda yavaşlamıştır. Nakdî sıkılaştırmanın finansal şartlara ve beklentilere olan yansımasıyla konut fiyatı enflasyonu yıllık bazda düşüş göstermiştir. Konut fiyat artışındaki yavaşlamanın sürmesi, kira ve hizmet enflasyonu kanalıyla, 2024’te dezenflasyon sürecine katkı sağlayacak. Hizmet kümesinde ataletin azalmasında beklentilerin çıpalanması da kritik olacak.
“Enflasyon beklentisi korundu”
Karahan, piyasa iştirakçileri anketinde 12 ay sonrası enflasyon beklentisinin ekimden sonra 6 puan gerileyerek ocakta yüzde 39 olduğunu bildirdi. Tüketici enflasyonunun, 4. çeyrek boyunca iddia aralığının orta noktasına yakın hareket ettiğini ve 2023 yılını yüzde 64,8 ile yıl sonu varsayımıyla uyumlu tamamladığını lisana getiren Karahan, “Ocakta, iddia aralığının orta noktasına yakın seyir korunmuştur.” diye konuştu.
“Ücret ayarlamalarının talep üzerindeki yansımalarını takip edeceğiz”
Ücret, yönetilen/yönlendirilen fiyat ayarlamalarının ve geriye hakikat endeksleme davranışının tesiriyle hizmet kümesinde aylık enflasyon iddiasının bariz biçimde yükseldiğini bildiren Karahan, şu tabirleri kullandı:
Bu görünümde, taban fiyat artışının öngörülerimizin üzerinde gerçekleşmesinin de tesiri hissedilmiştir. Fiyatlama davranışlarının düzgünleşme göstermesi, aylık enflasyonun ana eğiliminde düşüşe yol açtı. Dışlama, istatistiksel ve model bazlı göstergelerimizin ortalaması, aylık enflasyonun ana eğiliminin, son çeyrek boyunca bariz halde yavaşladığına işaret ediyor. Üç aylık ortalamalar, aralıkta yaklaşık yüzde 2,9’a geriledi, ocakta ise süreksiz tesirlerle yüzde 3,9’a yükseldi. Ocaktaki yükseliş sonrasında, enflasyonun ana eğiliminin zayıflayacağını kıymetlendiriyoruz. Ana eğilim üzerinde riskler de kelam bahsidir. Fiyat ayarlamalarının talep üzerindeki yansımalarını yakından takip edeceğiz.
Para siyaseti stratejisi
Karahan, para siyaseti stratejisi hakkında da bilgi vererek, siyaset faizini, nakdî sıkılaştırma sürecinde yüzde 8,5’ten yüzde 45 düzeyine çıkardıklarını anımsattı.Bu süreçte, kademeli ve bütünsel bir yaklaşımla, mali sıkılaştırmayı destekleyici uygulamaları da devreye aldıklarına dikkati çeken Karahan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
Bu kapsamda, bankacılık sistemindeki fazla likiditeyi miktarsal sıkılaştırmayla sterilize ediyoruz. Ayrıyeten, iç talepteki dengelenmeyi desteklemek maksadıyla, seçici kredi sıkılaştırmasını uyguladık. Tüm bunların yanında, piyasa sisteminin fonksiyonelliğini yine tesis etmek emeliyle, makro ihtiyati siyaset çerçevesini sadeleştirdik ve Türk lirası mevduat hissesinin artırılmasını destekledik. Makro ihtiyati çerçeveyi, Kur Muhafazalı Mevduat’a (KKM) geçişi teşvik eden ve kredi kullandırımını sınırlayan menkul değer düzenlemelerini kaldırarak sadeleştirdik. Böylelikle, tahvil ve kredi piyasalarının fonksiyonelliğinin artmasını, getiri eğrisinin olağanlaşmasını ve mali transferin güçlenmesini sağladık. Öteki taraftan, KKM’nin azalmasına ve TL mevduatın hissesinin artmasına yönelik uygulamalara devam edilmektedir.
“Türk Lirası depo alım ihalelerine başlandı”
Karahan, mali transfer sisteminin güçlendirilmesi hedefiyle, 2023 temmuzdan itibaren mecburî karşılık düzenlemeleriyle 1 trilyon liradan fazla likidite sterilize edildiğini, ayrıyeten, dönemsel olarak oluşan süreksiz likidite fazlasının sterilize edilmesi gayesiyle, Türk Lirası depo alım ihalelerine başlandığını anlattı.
“KKM’den TL mevduata geçişin desteklenmesiyle nakdî transferin güçlendirilmesi hedefleniyor”
Bu kapsamda, 2023 yıl sonu prestijiyle 290 milyar lira olan Türk lirası depo alım ihalesi bakiyesinin, ocakta 603 milyar liraya çıktıktan sonra, 5 Şubat prestijiyle 100 milyar liraya gerilediğine işaret eden Karahan, şu tabirleri kullandı:
Önümüzdeki periyotta TL likiditesinin ikincil piyasa faizlerine tesirleri yakından takip edilecek. TL likidite fazlasının zarurî karşılıklarla sterilize edilmesi ve sonrasında zarurî karşılık kaynaklı fonlama maliyetinde meydana gelen artış, TL mevduat faizlerinde aşağı taraflı baskı oluşturmuştur. Bu kapsamda, TL zarurî karşılıklara, KKM’nin TL mevduata geçişine yönelik maksatlara bağlı olarak faiz uygulanmasına karar verildi. Alınan bu kararla, TL mevduatın hissesinin artırılması ve KKM’den TL mevduata geçişin desteklenmesi ile nakdî transferin güçlendirilmesi hedeflenmektedir. Siyaset faizinin ocak ayında ulaştığı düzey ve nakdî transferi güçlendirmek için atmakta olduğumuz destekleyici adımlarla, dezenflasyonun tesisi için gerekli nakdî sıkılık seviyesine ulaştığımızı kıymetlendiriyoruz.
“Politika faizinin mevcut düzeyi sürdürülecek”
Karahan, siyaset faizinin mevcut düzeyinin gerektiği surece sürdürüleceğine dikkati çekerek, bu süreçte iki ana şart gözetileceğini lisana getirdi.Geniş kapsamlı enflasyon beklentisi göstergelerinin takip edileceğini söyleyen Karahan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
Enflasyon görünümünde bariz bir bozulma öngörülmesi halinde, mali sıkılık gözden geçirilecek. Bu süreçte; enflasyon beklentileri, fiyat belirme davranışları, kamu harcama ve vergi siyaseti, fiyatlar, özel tüketim, üzere ögelerin enflasyon görünümünde iddiamızdan bariz bir sapmaya yol açacağının anlaşılması durumunda para siyaseti duruşu sıkılaştırılacak. Nakdî sıkılaştırmamız finansal piyasalara süratli ve güçlü halde yansımaktadır.
“Finansal şartların sıkılaşması sağlandı”
Karahan, nakdî sıkılaştırma sürecinde, kredi ve mevduat oranlarının da yükseldiğini, finansal şartların sıkılaşmasının sağlandığını anlattı.
“Bireysel kredi büyümesi sıkılaştırma devrinde zayıfladı”
Ticari krediyle mevduat faiz oranları ortasındaki geniş negatif farkın ortadan kalkarak olağanlaştığına dikkati çeken Karahan, bu süreçte, kredi faizlerinin süratle yükselirken mevduat faizlerindeki artışın daha kademeli gerçekleştiğini belirtti.Ocakta, Türk lirası mevduat faizlerinde hudutlu bir gerileme gözlendiğini anlatan Karahan, şunları kaydetti:
Öte yandan, öncü bilgiler, son düzenlememizle birlikte TL mevduat faizlerinin tekrar artmaya başladığına işaret etmektedir. Ferdî kredilere bakıldığında, mali sıkılaştırmanın tesirleri besbellidir. Gerçekten, 2023’ün birinci yarısında epeyce güçlü seyreden ferdî kredi büyümesi, takip eden sıkılaştırma devrinde zayıflamıştır. Başka yandan, aralıkta ferdi kredi kartı bakiyesinde bir ivmelenme görülmüştür. Bunda, dönemsel kampanyaların ve beklenen fiyat artışlarının tüketimi öne çekmesi tesirli olmuştur. Tüketici kredilerinin, iç talepteki dengelenmeyi tesis edecek süratte olağanlaşmasını sağlamak, nakdî transferimiz için kritik değerde. Kredi büyümesinde oluşabilecek aşırılıklara müsaade vermeyeceğiz.
“Ticari kredilerde sıkılık seviyesinde istikrarlı bir ilerleyiş kelam konusu”
Karahan, ticari kredilerde ise istedikleri sıkılık seviyesinde istikrarlı bir ilerleyişin kelam konusu olduğunu lisana getirdi. Gerçek kesime sürdürülebilir oranlarda sağlıklı bir kredi akışı sağlanmaya devam ederken, özel bankaların da ticari kredi tarafında, toplam etkin büyüklükleriyle uyumlu olarak daha faal rol oynadığını söz eden Karahan, şu değerlendirmede bulundu:
Mevduat tarafında, mali sıkılaştırmayla, ağustos sonundan itibaren TL vadeli mevduata güçlü bir geçiş gerçekleşti. Son 5 ayda TL mevduat 2,4 trilyon lira artmış, KKM 910 milyar lira azalmış, yabancı para mevduat 1,3 milyar dolar, parite ve fiyat tesirinden arındırılmış olarak ise 3,6 milyar dolar azalmış. Böylelikle, TL mevduat hissesi yüzde 30’lu düzeylerden yüzde 43’e yükselirken, KKM’nin hissesi yüzde 16’ya geriledi. Ocakta TL mevduat hissesindeki artışın yavaşladığını gözlemledik. Son yaptığımız düzenlemenin TL mevduat hissesinin artışını destekleyeceğini öngörüyoruz.
“Likidite idaresi epeyce önemli”
Karahan, mali transferin tesis edilmesi için likidite idaresinin hayli kıymetli olduğunu vurgulayarak, şöyle konuştu:
Bunu iki halde yapıyoruz. Sistemik olanı yönetmek için bugüne kadar mecburî karşılıkları kullandık. Zarurî karşılıklar da 1 trilyon liralık bir düzeye ulaştı. Banka bilançoları için hayli yüksek bir düzey. Faizinde geldiği yüzde 45 düzeyini düşündüğümüzde bankaların bunu yönetmesi zorlaştı. Bankalar artan maliyetlerini yönetmek için tahlili mevduat faizlerini aşağı çekmekte buldular. Mevduat faizlerinin düzeyi epeyce kritik. Enflasyon, beklenti, tasarruf davranışı ve Türk lirasına talep açısından değerli.
“Veriler hakikat istikamette olduğumuzu gösteriyor”
Bunun için süratli bir halde teşhis koyduklarını ve mecburî karşılıklarda bir düzenleme yaptıklarını anımsatan Karahan, “Alınan 3 günlük datalar hakikat tarafta olduğumuzu gösteriyor. Mecburî karşılıklarda bir düşüş planımız yok. Son yaptığımız düzenlemelerin tesirlerini göreceğiz. Bunun epey yararlı olacağını düşünüyorum.” dedi.
“Likidite konusunda çok hassas olacağız”
Karahan, süreksiz oluşan likidite fazlasına da dikkati çekerek, bunu da depo ihaleleriyle yönettiklerini, depo ihalelerinin de başarılı gittiğini aktardı. Sistemde tek maksatlarının olmadığının altını çizen Karahan, şu değerlendirmede bulundu:
Türk lirasına geçişi sağlamalıyız. KKM bakiyelerini yavaş da olsa azaltmalıyız. Bir taraftan da rezerv biriktirmemiz gerekiyor. Bunu yaparken de likiditeyi gerçek yönetmeliyiz. Bu amaçlar bazen birbiriyle uyumlu olurken bazen de çakışabiliyor. Likidite konusunda çok hassas olacağız. Önümüzdeki araçları verimli kullandığımızı düşünüyorum.
Enflasyon açıklaması
Karahan, enflasyonun yüzde 65 olduğu bir durumda, yüzde 5’ten bahsetmenin gerçekçi olmadığını ve bu nedenle orta maksat belirlediklerini anlattı. Enflasyonda yalnızca 2024’ü önceliklendirmediklerini belirten Karahan, şöyle devam etti:
Enflasyonu, 2024’te de istediğimiz düzeye düşürerek 2025’teki dezenflasyonun da yolunu yapmak istiyoruz. Zira orada da yüzde 14’lük maksadımız var. Bunu yapmak istiyorsak, bu gayeleri ciddiye alıyorsak yapmamız gereken şey mali duruşumuzu ve sıkılığımızı korumak. Araç bağımsızlığını kullanarak gayeler için gereken adımları atacağız. Değerlendirmelerimiz sıkılaştırmanın çalıştığını gösteriyor. Finansal şartlar, cari açıkta güzelleşme, talepte dengelenme, bunlar beklentilerimizle uyumlu gidiyor. Ocak ayına kadar aldığımız bilgiler, fiyatlama davranışlarının öngördüğümüzden daha süratli ve daha güçlü sıkılaştırmaya yanıt verdiğini gösteriyor. Bunları bir ortaya koyduğumuzda ek bir faiz artışı gerektiğini şu anda değerlendirmiyoruz. Lakin görünümün bozulması halinde kararlarımızı gözden geçiririz.
“Mevcut büyüme büsbütün iç talepten kaynaklanıyor”
Karahan, mevcut büyümenin büsbütün iç talepten kaynaklandığını, bunun da sürdürülebilir olmadığını gösterdiğini anlatarak, yatırımlardan ve dış ticaretten son devirde büyümeye katkı alamadıklarını söyledi. Bunların “ex” edilmesi için öngörülebilirliğin artması gerektiğini vurgulayan Karahan, şunları kaydetti:
Bunun için de ve olmazsa olmaz şart enflasyonun makul düzeyde olması. Orta ve uzun vadede dezenflasyonun tesis edilmesi ve fiyat istikrarı, büyümeyi destekleyici tarafta daha sağlıklı ve sürdürülebilir hale getirecektir. Kısa vadede sıkılaştırma talepte yavaşlamaya sebep oluyor. Bunun büyümeye tesirleri elbette olacaktır. Bize verilen vazife fiyat istikrarıdır. Bunun için gereken kararları almakta kararlıyız.
YTAK ve reeskont kredileri
KKM’nin rezerv üzerinde tesiri oldu
Karahan, programın ana gayesinin dezenflasyon olduğunu, bununla birlikte öbür maksatları de gözetmek durumunda olduklarını aktararak, şöyle devam etti:
Bunlardan bir tanesi KKM bakiyelerini sağlıklı bir formda azalarak Türk lirası mevduata dönüşmesi. Bir oburu piyasa şartları el verdiği sürece rezerv biriktirmek. Bu amaçlar devir dönem çakışabiliyor. Son devirde rezervlerde düşüşler var. Bunlardan birisi KKM’den yabancı paraya dönüşlerin artması. Bunun iki sebebi var. Birisi ocakta vadesi gelen KKM bakiyesi, öbür aylara nazaran biraz yüksekti. İkincisi de yabancı paraya dönüş oranları da bir ölçü arttı. Bunları birleştirdiğimizde rezerv üzerinde tesiri oldu.
“Enerji fiyatları öne çıkıyor”
Burada öne çıkan faktörün güç fiyatları olacağını bildiren Karahan, şu tabirleri kullandı:
Elektrik ve doğalgazda düzenleme yapılması bekleniyor. Bu çerçevede biz, patikamızı oluştururken OVP’yi kullandık. OVP, bu sene epeyce bağlayıcı bir program. Hükümetin her kanalında sahiplenilen bir program. Orada yapılan belirli varsayımlar var. Biz, onların gerçekleşeceğini düşünüyoruz ve varsayımlarımızı yaparken de bu fiyatlarda bir ölçü güncelleme olacağını öngördük ve bunları iddialarımıza yansıttık.
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)
Yorumlar kapalı.