HABER7 / ÖZEL
Türkiye 6 Şubat 2023 tarihinde acı bir zelzeleyle güne uyandı. Merkez üssü Kahramanmaraş-Pazarcık olan 7,7 büyüklüğündeki zelzelenin üstünden tam bir sene geçti. Sabah saat 04:17’de meydana gelen sarsıntının acısı şimdi geçmemişken tam on saat sonra saat 13.24’te 7,6 büyüklüğünde Kahramanmaraş’ın Elbistan ilçesinde bir sarsıntı daha meydana geldi. Meydana gelen iki büyük sarsıntı başta Kahramanmaraş olmak üzere Hatay, Adıyaman, Osmaniye, Gaziantep, Şanlıurfa, Malatya, Diyarbakır, Adana, Kilis ve Elazığ’da yıkıma neden oldu. Milyonların tek yürek olduğu sarsıntı sonrasında binlerce can kaybı yaşanırken yurt içinden ve yurt dışından gruplar arama kurtarma çalışmaları için akın etti. Sarsıntı bölgesinde 41 bini aşkın binanın enkazı kaldırıldı.
Ülkemizde on binlerce kişinin hayatını kaybettiği ve yaralandığı asrın en büyük felaketlerinden biri olan 6 Şubat sarsıntılarının yıl dönümünde Deprem Uzmanı Prof. Dr. Naci Görür, İstanbul Teknik Üniversitesi Rektör Yardımcısı Mustafa Kumral, Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Zelzele Araştırma Enstitüsü Bölgesel Deprem-Tsunami İzleme ve Kıymetlendirme Merkezi Müdürü Prof. Dr. Doğan Kalafat, Sarsıntı Bilim Uzmanı Sismolog Dr. Süleyman Basa ve Türkiye Ulusal Risk Kalkanı Şura Üyesi Prof. Dr. Kasım Yenigün Haber7’ye özel açıklamalarda bulundu.
“OTURDUM SAATLERCE AĞLADIM”
Haber7’ye konuşan Prof. Dr. Naci Görür şu anda riskli bölge olarak ‘Erzincan, Karlıova ve Bingöl’ ortasını değerlendirdiklerini söz etti. 6 Şubat sarsıntılarının Bitlis-Zagros Bindirme nesline güç transfer ettiğini ve vakti gelmeden evvel oradaki fayların sarsıntı üretmesine neden olabileceğini açıkladı.
Deprem olduktan sonra sabaha karşı telefonunun çaldığını söyleyen Prof. Dr. Naci Görür: “O saatte telefonum çalınca endişelendim aklıma çocuklarım geldi. Telefonu açtım karşımda bir hanımefendi karanlık anlayamadım ne olduğunu lakin sonra ‘hocam bizi kurtarın’ diye feryat duydum. Yanında bir kız çocuğu vardı. Ne olduğunu anlayamadım aslında sonra telefonda kapandı. Televizyonu açtım, baktım ki sarsıntı olmuş. O an gördüğüm manzara ve feryat beni derinden etkiledi. Oturdum saatlerce ağladım. Binlerce canımızı kaybettik.” |
“YARALARI SARMAYI VAZİFE BİLDİK”
6 Şubat’ta bölgeye birinci giden bilim takımlarından biri olan İstanbul Teknik Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Mustafa Kumral, acı haberi alır almaz Kahramanmaraş’a jeoloji mühendisi, inşaat mühendisi ve jeofizik mühendisi gibi uzmanlarla yola çıktıklarını söz etti.
AFAD’ın yönlendirdiği yerlerde takımlarla koordineli biçimde çalışmalar yaptıklarını anlatan Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Mustafa Kumral: “Bu ülkenin yetiştirdiği bilim adamları olarak bölgedeki yaraları sarmayı vazife bildik. İnşaat mühendisi arkadaşlarımız kent bölge planlamadaki hocalarımızla bir arada konteyner kentlerin kurulacağı yerlerin belirlenmesinde, kalıcı zelzele konutlarının yapılmasıyla alakalı yerlerde incelemelerde bulundular. Ticari hayatın tekrar etkin hale getirilmesi gerekiyordu. Zira insanlarımızın her şeyden evvel daha fazla çalışmaya, olağan haline dönmeye muhtaçlıkları vardı. Bu bağlamda da benim de içinde bulunduğum bir takımla birlikte birkaç sefer bölgedeki organize sanayi alanlarını gezdik. Buralarda tekrar üretim nasıl başlayabilir, istihdam nasıl devam edebilir üzere hususlar üzerinden çalışmalarımıza devam ettik. Bölgedeki üniversitelerimizle daima irtibat halindeyiz. Kendilerine takviye veriyoruz. Gerek öğrencilerinin üniversitemizde süreksiz olarak konuk edilmesi, gerekse direkt oraya takviye verilmesi tarafında de çalışmalarımız devam ediyor.” |
“41 YILDIR BU İŞİ YAPIYORUM BİRİNCİ SEFER BU TÜRLÜ BİR FELAKET GÖRDÜM”
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Sarsıntı Araştırma Enstitüsü Bölgesel Deprem-Tsunami İzleme ve Kıymetlendirme Merkezi Müdürü Prof. Dr. Doğan Kalafat, zelzele anında ve sonrasında Kandilli Rasathanesi’nde yaşananları Haber7’ye anlattı.
Prof. Dr. Doğan Kalafat o anları şöyle anlattı: “Kandilli Rasathanesi’nin operasyon binası dediğimiz bir binası var ve bu bina 24 saat canlı takiplerin yapıldığı bir merkez. Münasebetiyle zelzele olur olmaz arkadaşlar çabucak arayıp bilgi verdiler. Haberi alır almaz toparlanıp çıktım. Tedirgindik zira gördüğümüz görüntü bizi endişelendirdi. Büyüklük olarak afetin büyüklüğünü biliyoruz lakin boyutunu o an bilmiyoruz. 7,7 büyüklüğü olarak hesapladık. Türkiye Cumhuriyeti tarihinde görülen en büyük afetlerden birini yaşadık. 41 yıldır bu işin içinde misyon alıyorum ve meslek hayatımda ikinci yaşadığım büyük zelzele oldu. Bilhassa ikinci yaşanan sarsıntıyla yıkımın tesiri daha büyük oldu. 17 Ağustos sarsıntısında de benzerini yaşamıştık ve 6,6’ya kadar artçıların olması bekleniyordu doğal karşılanıyordu. Fakat benim için en büyük sürpriz dokuz saat sonra olan ikinci sarsıntıydı. Doğu Anadolu Fay Zonu kuzeydoğu ve güneybatı gidişli bu kapsamda hesaplarımıza nazaran bizim beklediğimiz ağır olarak güneybatı ucu yahut kuzeydoğu ucu olabilir halindeydi. Fakat ikinci kırılma doğu batı doğrultulu yarar oldu. Bu nitekim benim meslek hayatımda çok az gördüğüm ve sismoloji biliminde de çok az rastlanılan bir olaydı. İkinci sarsıntının dokuz saat sonra olması can kaybının ve hasarın artmasında çok büyük tesiri oldu.” |
“FAY SINIRLARI HİSSE ÇİZGİLERİNDEN DAHA ÖNEMLİ”
Deprem Bilim Uzmanı Sismolog Dr. Süleyman Basa, 6 Şubat depremini ‘Türkiye’nin son yüzyılda gördüğü en büyük deprem’ olarak kıymetlendirdi. Deprem Uzmanı Dr. Basa, Türkiye’de her an her yerde sarsıntı olabileceğini hatırlatarak ‘Deprem yazgı değil’ tabirlerini kullandı. Yakın vakitte Japonya’da meydana gelen sarsıntı üzerinde örnek veren Dr. Süleyman Basa, depremin değil binanın öldürdüğünü tabir etti.
Marmara sarsıntısına ait konuşan Zelzele Bilim Uzmanı Sismolog Dr. Süleyman Basa: “Olası Marmara zelzelesinde İstanbul, Kocaeli, Bursa, Balıkesir, Biga riskli yerler. Altını çizerek söylüyorum fay çizgileri, hisse sınırlarından değerlidir. İstiyoruz ki büyük geniş konutlarımız olsun lakin inançlı mi değil mi bakmıyoruz. Salonu küçük olsun fakat zelzeleye sağlam olsun. İnsanlarımıza kesinlikle yaşadıkları binaların risklerini belirtmeliyiz, bilmeliler ki insanlarımızın da bunları sorması, öğrenmesi gerekir. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı bu manada çok kapsamlı çalışmalar yürütüyor. Yer zelzele için en değerli ögelerden biri. Yerle bir arada binaları oturtmamız lazım. Marmara’da olacak bırakın 7,5 büyüklüğündeki sarsıntıları 6,5 büyüklüğünde bir zelzelede bile en az on beş bin kişi hayatını kaybeder. Kırılma kuzey ucunda değil de güney ucunda olursa Bursa var orada ve sanayi orada demek bu. O senaryoları düşünmek bile istemiyorum.” |
“ALTYAPI ÖGELERİNİ SARSINTIYA HAZIRLAMILIYIZ”
Asrın felaketi olarak tarihe geçen 6 Şubat sarsıntılarında yaşanan sıkıntıları anlatan Türkiye Ulusal Risk Kalkanı Heyet Üyesi Prof. Dr. Kasım Yenigün ‘ulaşım ve altyapı’ meselesine değinerek “Ulaşım altyapısının sarsıntıda ne kadar değerli olduğunu gördük ve tekrar hatırlıyoruz.” sözlerini kullandı.
Depremde yaşanan her türlü ulaşım ezası ile ilgili açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Kasım Yenigün: “Ulaşım sorunları ile bir kere daha anladık ki; karşımıza çıkacak rastgele bir afetten sonra ya da afet anında yalnızca konutlarımıza bağlı değiliz. Örneğin bizim için elektrik, su ve gibisi ögelerin tedarikini sağlayan barajlarımızın güvenliği ne etapta, ya da bize ulaşım imkanı sağlayan kara yolları, demir yolları, havaalanlarının durumları ne durumda? Stratejik alanlarla ilgili bilgiye gereksinimimiz var. Bunu 6 Şubat sarsıntısında baraj yıkıldı üzere bir dezenformasyon örneği ile yaşadık. Buna ait Baraj Güvenliği Teknik Komitesi kuruldu. Ben o komitenin alt yapı heyeti üyesiyim. Yapılar da beşerler üzere aşikâr ömürlere sahipler ve yaşlanıyorlar ve yetersiz kalabiliyorlar. Lakin tertipli olarak takip etmek ve tedbirleri almak konusunda çalışmalar yapılabiliyor. Bu manada altyapı ögelerini zelzeleye hazırlamalıyız.” |
Yorumlar kapalı.