Emtia piyasası, geçen yılki sert dalgalanmaları bu seneye da taşırken, ocak ayı bilhassa ABD Merkez Bankası (Fed) kaynaklı belirsizlikler ile jeopolitik ve arz nedenli kaygılardan ötürü yoğun-iniş çıkışların yaşandığı bir devir oldu.
Emtia piyasasında, geçen ay görülen farklı dinamiklerin tesiriyle karışık bir seyir izlendi.
Ocak ayında Fed’in para siyasetine ait belirsizlikler, jeopolitik riskler, üretim iddiaları, hava ve iklim olayları ile Çin iktisadına dair gelişmeler emtia piyasasını etkileyen kıymetli ögeler ortasında yer aldı.
Önemli merkez bankalarının faiz indirimlerine ne vakit başlayacaklarına yönelik belirsizlikler varlık fiyatları üzerinde tesirli olmayı sürdürdü.
ABD’de açıklanan bilgiler, ülkede iş gücü piyasasının sıkılığını koruduğuna işaret ederken, enflasyonun, beklentilerin üzerinde gerçekleşmesi varlık fiyatlarını etkileyen ana etkenler olarak öne çıktı.
Özellikle merkez bankalarına ait güvercin fiyatlamaların güç kaybetmeye devam etmesi ve dolara talebin artması emtia piyasasında bir taraftan satış baskısına sebep olurken, jeopolitik riskler, kuraklık, üretim ve arza yönelik telaşlar ise kelam konusu baskıyı törpülüyor.
DEĞERLİ METALLERDE SATIŞ BASKISI
Değerli metaller geçen ay ağır satış baskısının en fazla hissedildiği emtia kümesi oldu.
Ocak ayında altının onsu yüzde 1,4, gümüş yüzde 4, platin yüzde 7,3, paladyum yüzde 11,2 kıymet kaybetti.
Güçlenen dolar ve tahvil faizlerindeki artış bedelli metaller üzerinde baskı oluşturdu. Analistler, Fed’in martta faiz indirimlerine başlayacağına yönelik beklentilerin zayıflamasıyla altına olan talebin azaldığını söz etti.
Paladyum fiyatları da elektrikli araçların yaygınlaşmasının olağan arabalara talebi azaltabileceğine dair tasalarla düştü.
Baz metallerde ise karışık bir seyir izlendi. Bakır yüzde 0,3, kurşun yüzde 7 artarken, alüminyum yüzde 4,4, çinko yüzde 5, nikel 0,8 azalış kaydetti.
Küresel imalat sanayi aktivitesine ait belirsizlikler baz metallerde talep kaygılarını öne çıkardı.
Fiziki piyasada bakır açığının kelam konusu olduğunu belirten analistler, Çin’in 2023 yılında kayda paha derecede bakır tükettiğini, bunun da talebin güçlü olduğunu gösterdiğini aktardı.
Çin’in zayıflayan inşaat piyasasına karşın ülkenin askeri ve ulusal güvenlik alanları için de bakır talebinde bulunuyor. Bu ülkenin yanı sıra Avrupa ve Hindistan da yeşil iktisat ile çevresel, toplumsal ve kurumsal yönetişim üzere alanlarda tesirli olmak için bakıra yöneliyor.
PETROLDE ORTADOĞU YÜKSELİŞİ
Enerji kümesinde da geçen ay sert dalgalanmalar görüldü. Brent petrol yüzde 4,6 artarken, New York Ticaret Borsasında süreç gören doğal gaz yüzde 16,5 kıymet kaybetti.
ABD’de stokların düştüğünü gösteren bilgiler ve Orta Doğu’da devam eden gerginliğin tesiriyle Brent petrol fiyatları arttı. Global petrol rezervlerinin birçoklarını barındıran Orta Doğu’da artan gerginlik, bölgede global tedarik zinciri krizinin oluşması ve güç sevkiyatlarının olumsuz etkilenmesi tasaları körüklüyor. Bu durum da fiyatların üst taraflı hareketini destekliyor.
Petrol fiyatları; global talepte bu yıl ve 2025’te artış yaşanacağı beklentisi, soğuk havanın tesiriyle ABD’de üretimde düşüş yaşanması ve Orta Doğu’daki jeopolitik tansiyonun artmasıyla yükselişe geçti.
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütünün (OPEC) yayımladığı rapora nazaran, bu yıl global petrol talebi geçen seneye nazaran 2,2 milyon varil artışla 104,4 milyon varile yükselecek. Petrol talebinin büyümesine çoğunlukla Çin ve Orta Doğu’daki ülkelerde kapasite artışlarının ve petrokimya marjlarının katkıda bulunacağı öngörülüyor. Talebe dönük yükselişte, hava ve kara yolu ulaşımı ile sanayi, inşaat ve tarım faaliyetlerindeki artışın da tesirli olması bekleniyor.
Talebin 2025’te ise günlük 1,8 milyon varil büyüyerek (günlük) 106,2 milyon varil olması kestirim ediliyor. Dünyada petrol talebinin artacağı öngörüsü, fiyatları üst istikametli destekliyor.
Fiyatlar, dünyanın en çok petrol tüketen ülkesi ABD’de talebin arttığını gösteren bilgilerin ve Çin’de ekonomik toparlanma sinyallerinin tesiriyle yükseldi.
ABD Güç Enformasyon Yönetiminin (EIA) resmi stok datalarına nazaran, ülkedeki ticari ham petrol stokları bir evvelki hafta yaklaşık 9 milyon 200 bin varil azaldı. Beklenti; stokların 3 milyon varil azalması istikametindeydi. Stoklarda beklentinin üzerinde gerçekleşen düşüş ABD’de talebin yüksek olduğuna işaret ederek petrol fiyatlarını üst taraflı destekledi. Doğal gaz üretimindeki artış ise fiyatları aşağı taraflı etkiledi.
ŞEKER VE KAKAO PAHA KAZANDI
Tarım kümesinde da geçen ay dalgalanmalar görüldü. Ocakta Chicago Ticaret Borsası’nda süreç gören buğday yüzde 5,2, mısır yüzde 4,9, soya fasulyesi yüzde 0,3 kıymet kaybederken, pirinç yüzde 2 kıymet kazandı.
ABD’de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange’te süreç gören pamuk yüzde 5,2, kahve yüzde 3,1, şeker yüzde 16,2, kakao yüzde 14,9 artış kaydetti.
Uluslararası Tahıl Kurulunun 2023/2024 dönemi global buğday ve mısır üretim varsayımlarını yükseltmesi, buğday ve mısır fiyatlarının azalmasına neden oldu.
Analistler, Brezilya’da yağışların artmasıyla kuraklık telaşlarının azalmasının soya fasulyesi fiyatlarında düşüşe neden olduğunu söyledi. Çin’de soya fasulyesi üretiminin 2023’te 20,8 milyon tona, bu eserin ekili olduğu alanların da 10,5 milyon hektara ulaştığına dair haberlerle birlikte ülkenin besin güvenliğini desteklemek gayesiyle soya fasulyesi ekimini artırmayı planlaması, eserin fiyatlarının düşmesine neden oldu.
Küresel pamuk üretiminin düşeceğine yönelik öngörülerle pamuk fiyatları yükseldi. ABD Tarım Bakanlığının hazırladığı Dünya Ziraî Arz ve Talep Kestirimleri raporuna nazaran global pamuk üretimi 2023/2024 döneminde 342 bin balya azalacak.
Brezilya’da kurak havanın devam edeceğine yönelik öngörüler ve bunun da kahve rekoltesine ziyan vereceğine ait telaşlarla kahve fiyatları yükseldi. Vietnam’da geçen yıl kahve ihracatının düşmesi de kahveye ait arz kaygılarının sürmesine neden oluyor. Husilerin Kızıldeniz’de devam eden taarruzlarının Asya’dan Avrupa’ya kahve sevkiyatını yavaşlatması ve bilhassa Vietnam’daki arza ait zahmetlerle kahve fiyatları geçen ay artış kaydetti.
Hindistan’da şeker üretiminin azalması fiyatların yükselmesine yol açtı. Ülkenin şeker ihracatı yasağını sürdüreceğine ait haberler de yükselişte tesirli oldu. Dünyanın önde gelen şeker üreticisi ülkelerinden Tayland’da da şeker üretiminin düşebileceğine yönelik kestirimler de fiyatların yükselmesine neden olan diğer bir sebep olarak öne çıktı.
Olumsuz hava şartlarının kakaonun rekoltesini etkilemesi ve bunun sonucunda teslimatların azalmasıyla kakao fiyatları sert yükseldi. Fildişi Kıyısı ve Gana’da da arza ait görünümün kötüleşmeye devam etmesi kakao fiyatlarının yükselmesinde değerli hisseye sahip oldu.
El Nino hava olayının üretimi olumsuz etkileyebileceği tasaları de kakao ve şeker fiyatlarının yükselmesine neden olan öteki bir faktör olarak öne çıktı.
Yorumlar kapalı.