Haber7-ÖZEL
Türkiye tarihinin en ölümcül günü olan 6 Şubat 2023’de Kahramanmaraş merkezli 7,7 ve 7,6 şiddetinde iki zelzeleyle sarsıldık. 9 saat ortayla meydana gelen ikili zelzelede 11 kentimizde 50 bin 537 insanımız can verdi. 107 bin 213 kişi yaralandı.
Birincisi saat 04:17’de, ikincisi 13:24’te gerçekleşen sarsıntılarda Kahramanmaraş, Adıyaman, Hatay, Gaziantep, Malatya, Şanlıurfa, Elazığ, Kilis, Diyarbakır, Adana ve Osmaniye’de vahim tahribat meydana geldi. Dondurucu soğukların bütün Türkiye’yi etkisi altına aldığı bir günde meydana gelen felakette, birinci sarsıntının akabinde üşümemek için konutlarına dönen vatandaşları öğlen saatlerinde yakalayan ikinci zelzele önemli yıkımlara sebebiyet verdi.
DÜNYA LİTERATÜRÜNE GEÇTİ
120 bin kilometrekarelik alanda gerçekleşen zelzele; 11 vilayet, 124 ilçe, 6 bin 929 köy ve mahalledeki 14 milyon vatandaşı direkt etkiledi. Zelzele, tesir bakımından dünya literatürüne geçti.
Asrın sarsıntısı olarak nitelendirilen sarsıntılarda 36 bin 932 bina yıkıldı. Hatay’da 13 bin 883, Kahramanmaraş’ta 7 bin 295, Adıyaman’da 5 bin 826, Malatya’da 4 bin 197, Gaziantep’te ise 3 bin 805 bina sarsıntı anında yıkıldı.
Toplam 872 bin bağımsız bölümden oluşan 311 bin bina, ağır hasarlar nedeniyle kullanılamaz hale geldi.
Afet sonrasında 2 milyondan fazla kişi barınma sorunu yaşadı. 5 milyondan fazla vatandaşımız göç etmek zorunda kaldı. Uluslararası Çalışma Örgütü, zelzeleler sonucunda Türkiye’de 658 bin çalışanın geçim imkanlarını kaybettiğini belirledi.
10 GÜNDE 4 BİN 323 ARTÇI SARSINTI YAŞANDI
AFAD verilerine nazaran 6 Şubat zelzelelerinin akabinde 10 günde tam 4 bin 323 artçı zelzele meydana geldi.
Hükümet, sarsıntı sonrasında 11 vilayette 3 ay süren harikulâde hal (OHAL) ilan etti. Çok önemli tehlikeye işaret eden 4’üncü düzey sarsıntı alarmının ilan edildiği duyuruldu.
2023 Meclis Sarsıntı Araştırma Komisyonu raporuna nazaran, zelzelelerin toplam maliyeti 148 milyar dolar olarak açıklandı.
HIZLI KOORDİNASYON
Devlet sarsıntının birinci anından itibaren tam seferberlik ruhuyla bütün imkanlarıyla felaket bölgelerinde çalışmaya başladı.
6 Şubat sabahı saat 05.45’te, zelzele kentlerindeki mevcut yöneticileri desteklemek için mülki yönetim amirlerinin sarsıntı bölgesine gitmeleri talimatı verildi. 59 vali, 8 vali mülkiye başmüfettişi, 47 mülkiye müfettişi, 302 kaymakam ve vali yardımcısı, 292 kaymakam adayı olmak üzere toplamda 708 mülki yönetim amiri zelzele bölgesine hareket etti.
Saat 05.45’te bölgeye arama ve kurtarma işçisi ile AFAD gönüllüleri ve iş makineleri sevk edilmeye başlandı.
Saat 07.57’de İzmir Adnan Menderes Havalimanı’ndan uçaklar Adana Havalimanı’na arama kurtarma işçisi ile ağır tonajlı arama kurtarma araçlarını ulaştırmak için birinci seferini yaptı.
Saat 11.25’te sarsıntı bölgelerinde birinci ferdî çadırlar kuruldu.
Depremin 2’inci gününde Başkan Erdoğan, Hatay’a ziyaret gerçekleştirerek yaraların sarılacağı iletisi verdi.
Depremin 3’üncü günü ağır hasarlı karayolları ulaşıma açıldı.
Toplamda 650 bin işçi bölgede vazife yaptı.
142 bini güvenlik çalışanı, 35 bin 250’si arama kurtarma, 93 ülkeden 11 bin 488’i milletlerarası kurtarma işçisi faaliyet yürüttü.
Yürütülen çalışmalarda 20 bin araç ve iş makinesi, 141 helikopter, 182 uçak, 23 gemi toplamda 17 bin 500 sorti gerçekleştirdi.
DÜNYANIN EN BÜYÜK DÜZGÜNLEŞTİRME OPERASYONU YÜRÜTÜLDÜ
Dünyanın en büyük uygunlaştırma operasyonu yürütüldü. Evvel çadırlar kuruldu. Bölgeye 1 milyon çadır sevk edildi. Bir kısmı ferdî olarak dağıtıldı. 350 çadır kent alanında 645 bin çadır kuruldu. Yaklaşık 2.5 milyon afetzedeye çadır kentlerde süreksiz barınma imkanı sağlandı.
Yakınlarının yanına gitmek isteyen 3 milyon 549 bin afetzede bölgeden tahliye edildi.
Deprem bölgesinde kurulan konteyner kent sayısı 85 bini aştı.
3,5 milyon şahıs barınma hizmeti aldı
Afetzedeler için 806 bin çadır, 85 bin 500 konteyner kuruldu.
İlk ferdî konteyner, zelzelenin 2’inci gününde kuruldu.
20 Şubat itibariyle Kahramanmaraş Karacasu’da birinci konteyner kentte hayat başladı.
KONTEYNER KENTLERDE HER İMKAN MEVCUT
Günümüzde 414 konteyner kentte 215 bin 224 konteyner heyetimi gerçekleşti. Konteyner kentlerde 691 bin afetzede, bütün masrafları devlete ilişkin halde barınıyor. Bütün konteynerlerde ısıtıcı, klima, vantilatör, buzdolabı üzere temel muhtaçlık gereçleri de yer alıyor.
Konteyner kentlerde; eczaneler, sıhhat ocakları, ibadethaneler, okullar, kreşler, marketler, oyun parkları, psikososyal takviye alanları üzere toplumsal donatılar vatandaşların hizmetinde.
349 BİN HANEYE KİRA DESTEĞİ
349 bin haneye toplam 14 milyar 453 milyon TL kira dayanak ödemesi yapıldı.
Bu kapsamda konut sahiplerine aylık 7 bin 500, kiracılara 5 bin TL kira takviye ödemesi yapılıyor.
AFAD’ın başlattığı “Evim Yuvan Olsun” kampanyası ile vatandaşlar hem gönül kapılarını hem de meskenlerinin kapılarını depremzedelere açtı. İçişleri Bakanlığının himayesinde, AFAD-Kızılay işbirliği ile 69 bin 289 Esen Kart dağıtıldı. Bu kartlara her ay 4 bin 500 TL yüklendi. Toplamda 1 milyar 8 milyon 141 bin TL’lik ödeme gerçekleştirildi.
1 milyon 979 bin haneye 10 bin TL, 557 bin haneye 15 bin TL, 41 bin aileye 100 bin TL vefat yardımı yapıldı.
Deprem bölgesine toplamda 106 milyar 728 milyon TL aktarıldı.
4 MİLYON DEPREMZEDEYE HER GÜN 3 ÖĞÜN YEMEK
4 milyon bireye her gün üç öğün sıcak yemek hizmeti verildi. 20 milyon besin kolisi dağıtıldı. Yaklaşık 150 bin yardım tırı bölgeye ulaştırıldı.
Yapılan nakdi ödemelerin toplamı 30 milyar TL’yi buldu. Bunlar; hane takviyesi, taşınma ve kira yardımı, vefat edenlerin yakınlarına dayanaklar olarak listelendi.
2,4 milyon depremzedeye psikososyal takviye verildi.
3 milyon 549 bin afetzedenin bölgeden tahliyesi sağlandı.
THY, 13 bin 701 sefer ile 2 milyonu aşkın yolcu taşıdı.
THY ayrıyeten 712 kargo seferiyle 32 bin 770 ton yardım materyalini sarsıntı bölgesine ulaştırdı.
VATANDAŞLIK HAKLARINI KULLANDILAR
Depremzedelerin vatandaşlık hakkını kullanabilmesi için de seferber olundu. 14-28 Mayıs’ta gerçekleşen seçimlerde 993 bin vatandaşın gidiş dönüşü sağlandı.
Yükseköğretime Geçiş İmtihanına giren 120 bin öğrencinin seyahat masrafları karşılandı.
478 bin vatandaş KYK yurtlarında, 710 bin vatandaş MEB yurtlarında; 1 milyon 188 bin kişi yurtlarda konuk edildi.
30 MİLYAR TL YARDIM
Deprem bölgesine yapılan ödemelerin toplamı 30 milyar TL’yi aştı.
1 milyon 682 bin 270 şahsa 10 bin liralık takviye ödemesi yapıldı.
390 bin 20 aileye toplam 5 milyar 940 milyon 300 bin lira taşınma yardımı yapıldı.
347 bin 657 şahsa yol masraf dokümanı düzenlendi.
Türkiye Tek Yürek kampanyasında hayırseverler 128 milyar 949 milyon TL bağış toplandı. 79 milyar 263 milyon TL’si harcandı.
125 bin zelzele konutunun inşa süreci başladı.
60 binden fazla konutun temeli atıldı.
Dünyada diğer bir örneği olmaksızın; 1 yılda 46 bin konut tamamlanarak hak sahiplerine teslim edildi.
Mart 2024’e kadar 75 bin konutun hak sahiplerine teslimi planlanıyor.
200 bin 401 ağır hasarlı binadan 188 bin 602’sinin enkazı kaldırıldı.
1 yılda enkaz kaldırma süreçlerinin %91’i tamamlandı.
2 milyon 302 bina, 6 milyon 227 bin bağımsız kısmın hasar tespiti yapıldı.
Acil yıkılacak ve yıkık 60 bin 421 binanın enkazı birinci 68 günde kaldırıldı.
110 BİN İŞÇİYLE GECE GÜNDÜZ
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı 11 kentte 930 şantiyede, 110 bin 450 çalışanla gece gündüz demeden çalışmalarını sürdürüyor.
ALTYAPILAR YENİLENİYOR
Depremin ziyan verdiği kentlerin alt yapısı, Etraf ve Şehircilik Bakanlığının bağlı kuruluşu İLBANK tarafından aktarılan hibeyle yenileniyor.
Altyapı takviyesi kapsamında; Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ve Dünya Bankası ile bir kredi mutabakatı imzalandı. Bu kapsamda 51 milyar TL finansman dayanağı sağlanacak.
Karayolları Genel Müdürlüğü’nün alt yapı çalışmaları kapsamında sarsıntıdan etkilenen yollar için 2023 yılında 6,3 milyar TL’lik yatırım yapıldı.
Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığının raporunda sarsıntının etkilediği 11 ili kapsayan bir ziyan tespiti yapıldı. Zelzelenin Türkiye iktisadı üzerindeki toplam maliyeti 2 trilyon TL olarak hesaplandı. Bu maliyet Türkiye’nin 2023 yılı ulusal gelirinin yaklaşık %9’una denk geliyor. Zelzelenin tarım kesimine olan maliyeti ise 24,2 milyar TL.
